Husara sturmo

    La lasta hungara ĉevalsturmo je 1941 mirfrapis ankaŭ niajn tiamajn aliancanojn. Vere tio ĉi estas neregula okazo, ja ankankaŭ en la 1-a mondmilito kristalklare malkovriĝas, ke al la kavalerio – se laŭ tradicia senco ni alrigardas, nome pri dorso de ĉevalo batalntajn militistojn ni imagas antaŭ nin – vesperiĝis, Kontraŭ tio ĉi ne nur en la transporto ludis gravan rolon ankoraŭ ĉiam la ĉevaloj dum la tempo de 2-a mondmilito, sed ankaŭ plura ĉevala divizio deĵoris tiam. Ĉe plejparto ĉi tio tion signifis, le sur dorso de ĉevalo vojaĝis la soldatoj de ĉevalregimentoj inter du punktoj, sed esceptoj tial prezentiĝis:

    „La batalojn de la pli fruas historiaj eraoj karakterizaj memorindaj ĉevalsturmoj dum la 2-a mondmilito nur sporade troviĝis. Lastan tiaspecan batalagadon de la hungara kavalerio signifis ankaŭ tiu la famekanata okazaĵo, kiun la 15-an Aŭgusto la por okupado de urbo Mikolajivo kaj por ĉirkaŭfermado de la tie defendantaj sovetaj formacioj sin antaŭenpremtrudantaj germanajn kaj hungarajn armeounuojn sekurigantaj militistoj de 4-a husara regimento plenumis.

[…] Al la batalgrupo sur la placo direkte al okcidento de en Mikolajivon direktiĝanta fervojolinio devas antaŭenrompi, devis okupi la kvar kilometrej okcidente situantan terenetapon, ke per ĉi tio ĝi malhelpu eventualan elrompiĝon de sovetaj rotoj direkte nordoriente. La husarbandoj sur malkaŝa, supervidebla tereno, dum konstanta malamika artileria fajro, inter flamantaj grenparceloj, en ŝvitiga varmego ekbatalis.
Pri ilia ĉevalstormo unu germana okulatestanto[1] en la sia postmilita memuaro sube li rememoris:

    „Matene ankaŭ ni staris en malmola batalo kun la malesperiĝe sin defenda kontraŭlo, kiuj apud la alta fervoja taluso enfosis sin. Jam kvarfoje ni kuratakis kaj ĉiam kvarfoje ili repuŝis nin. La komandanto de bataliono blasfemis, sed la komandantoj de kampanioj estis senpovaj. Tiam ĉi anstataŭ artileria patronado, kiun ni sennombre petis, unu hungara husara regimento aperis sur la okazejo. Ni ridis. Kion la diablon volas tioj ĉi fari ĉi tie?! Ĉi tio estis ete tre multa al la siaj graciaj, elegantaj ĉevaloj!

    Subite ni stuporis: ĉi tioj la hungaroj freneziĝis! Eskadrono post eskadromo alproksimiĝis direkte al ni. La por bronzkoloro bruniĝintaj, gracilaj rajdistoj kavazaŭ tienkreskis al la selo. Siaj kolonelo per brila, ora ranginsigno en lia kolo, eltiregis sian glavon. Kvar, aŭ kvin kirasveturilo elsaltis sur la flankojn, kvankam la miliono en la posttagmeza suno, per briladaj glavoj finsprintis sur la larĝa ebeno. Eble Seydlitz turmis iam! Pri ĉio singardo forgese ni elrampis el niaj lokoj.

    Tia estis ĉio, kiel grandioza rajdfilmo! Ektrundis la unuaj pafoj, poste ĝi estis pli maloftaj. Per elstariĝaj okuloj, senkredeme ni vidis, ke la soveta miliono, kiu ĝis tio per tia senindulga fanatikismo eldefendis niajn atakojn, turniĝis kaj panikeske forgesis siajn lokojn. La triumfaj hungaroj sed antaŭ mem persekutis la ruson kaj per siaj brilegaj sabroj dispecigis ilin. La husarglavo tiel ŝajnas ete malmulta estis por la nervoj de rusa muĵiko! Nun unufoje la primitiva armilo triumfis super la moderna instalaĵo.”

 Detalo el la libro de Péter Szabó-Norbert Számvéber: La orienta militejo kaj Hungarujo 1941-1943 Eldonejo Puedlo – 1-a eldono: 2002

[Szabó, Péter – Számvéber Norbert:
A keleti hadszíntér és Magyarország 1941-43;
(Puedlo Kiadó - 2002)]

nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

El hungarlingvo tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsidere Progresantoj

(HEKKP)

 [1] Kern, Erich (1906-1991) - nask: Erich Knud Kernmayr -aŭstra nacia, dekstra flanka ĵurnalisto, verkisto kiu ofte skirbis pri la soldatoj, pri la heroeco de la germanaj soldatoj en la 2-a mondmilito