Oni estas unu pensmaniera elartikiĝo, misglitado, kiu ankoraŭ same hodiaŭe revenas en la vortuzo de dekstara flanka mezulo. Kompenas mi, ke dum duona jarcento oni martelis en homojn, kaj same en la tiun sekvanta dudek deformigaj pensadaj oratoris pri la ekrano, de la kutimaj kliŝoj kvankam estas malfacila liberiĝi, sed eble alvenis sia tempo, ke la je 1972 eldonintajn leksikonojn kaj la ’83-an gimnazian libron de historio ni elĵetu finfine.
„La vera maldekstrulo.” Kun tio oni aludas laŭregule, kiam oni miras konsterniĝe pri la realon, do la kato miaŭas, vintre estas malvarma, la butero degelas en la sunbrilo kaj la maldekstrulo estas patrujperfidanta. Kaj tiam oni ekĝemas, poste post kiam mallonge oni vipadas la menciantan vicon de agado, oni rimarkigas: sed certe
„la vere maldekstrulo” tiu ne estas tia.
Ne, niaj estimaj gesinjoroj, bonintencaj, sur ’69-aj Gondolat-eldonaĵoj
[1] superkreski ne taŭgaj, bravaj naciaj animoj, se dum pluvo ni ne staras sub markezon, certe ni pluvhumidiĝos. Kaj kontraŭ malvarmo devas ĉapo kaj mantelo, ĝi ne estas sufiĉa ĝemetadi pri tio, ke ej, nun ni malvarmumis, sed certe, se tiu la vintro estus
„vera vintro”, tiam nudpiede ni irus sur la neĝkovritaj stratoj.
Sur la 1972-ajn lekiskokojn superkreski nekapablaj en iujn tiajn memtrompojn oni lulas mem, ke la maldekstreco funde estas ĝusta aĵo, nur tiu „difektiĝis ie”.
Kaj ke la maldekstreco tiu estas homama, por homoj helpanta, sociale sentema, bravaĵo, oni havas lokon sub la cielo, nur la komunistoj malbonigis. Intere same tiu ne perturbas ilin, ke la maldekstro ne pensas tiel, ke la kontraŭflanko havas lokon sub la cielo. Ne, tiun li volas likvidi, li volas ĉesigi, sed la brava maldekstrulo tiu estas ordinara, kaj li atendas inter unu vivo la
„veran maldekstrulon”. Kiu jes ja ne venas. Same li ne venus, ĉar tiu, kiun la brava dekstrulo kredas, simle li ne ekzistas. Mi provas prilumi, ke kial ne. La universo estas dekstra flanka. Same la homo. Do estas la normala, kaj kiu deflankiĝas de tio, tiu estas la maldekstra flanka. Dekstruol estas kiu ekziste laŭ sinjoro la sinjorinojn amas, kaj la maldekstrulo, kie de tiu deflankiĝas.
„Alia”. Dekstrulo estas, kiu produktas kaj ŝpari, maldekstrulo estas kiu per siaj fingroj fingromuelas, kaj monhelpon atendas. La dekstrulo estas kiu belegan bildon pentras, ĉar la universo estas mirinda, maldekstrulo estas kiu inkmakulojn amasigas kaj
„alie” li vidas la mondon.
La dekstrulo akceptas sian lokon en la ordo de kreo (li scias kie estas sia ejo), sed la maldekstrulo frapadas kontaraŭe) Nek la kreon li konas, nek sian lokon.
La maldekstrulo ne estas tiu, kiu bedaŭras la malsatanto, kaj panon donas al li, poste li parolas por la industriisto, ke li levu la salajron de povra malsatanto. Ne. La maldekstrulo tiel faras, kiel se la pliantaŭan li farus, sed la malsatanton foruze li klopodemas ruinigi la supere lin staranton, kaj okupi la sian lokon. La homa mizero al maldekstrulo ĉiam estas plonĝtabulo, aludanta bazo, efektoĉasa frapfrazo. Ĉar la plej granda karaktertrajo de la maldekstrulo estas la envio, kaj ĉar li estas sentalenta – kiu estas sperta kaj honesta, tiu ne estas maldekstrulo – li malamas tiun, kiu alstrebis ion.
La maldekstreco estas psika malsano. Per si mem ne estas maldekstrulo, se nur oni ne incitas kaj manipulas lin. Esence la homo tiel ekiras por la vivo, ke li amas manĝi, la kontraŭseksulojn rigardas, li ams la siajn gepatrojn, ne la gepatrojn de tutfremdulo, li volas alstrebi ion en la vivo, kaj la siaj modeloj estas herooj. (Tial amegis malnovtempe ĉiuj knaboj MAY-on
[2], VERNE-on
[3] kaj JÓKAI-on
[4].) Kontraŭo de tio ĉi nur per propagando kaj per cerbolavo (mediato) estas alformebla. En tio la pseŭdorealo, kie la fremdulon tiel same oni devas ami, kiel miaj proprajn samsangulojn, kaj tie la devio estas valoro, en tio ĉi ne eble ekzisti kaj prosperi. Tia mondo same ne alformiĝas per si mem, nure per patronado kaj helpado de fonaj fortoj estas rezervanta. (Ne estas hazarda, ke la bazo de maldekstro komence estis unu malvasta parazitanta kaj devia tavolo, sed tion ĉi sur norma loko oni ekskomunikas.) Kaj tuj kiam frapas la kunfalo, la disfalo, dum momentoj restariĝas tiu, ke la viro estas viro, la patrio estas patrio, oni estas gvidista tavolo, kaj oni devas produkti. Ĉar se oni ne restariĝos, detruiĝos la komuneco. (Kiel detruiĝo atenadas pri la evoluintaj, progresaj spritaj kaj konsternantej demokrataj okcidentaj socioj.)
La maldekstrulo estas tiu alkoholisto, kiu ne salutas reen por la penciula emerita pedagogo. La bubo, kiu skribaĉas en la lifto, kaj se oni deadmonas, li kraĉas. La por monhelpo visatenulo, kiu en sia plena vivo ne laboris, sed postulas la platan televidon. La
„Ni ŝnurekzekutu la moŝton” frazon kriadanta Lenin-knabo
[4]. La
„Ni forprenu, ĉar li havas pli multan”, la
„Li mortaĉu, ĉar le estas pli dokta”. La
„Ni frapu lin, ĉar li estas pli alta, pli bela, pli instruita kaj pli talanta”. Tio ĉi estas la maldekstro.
 |
| La mediato-neniulo |
Tibor SZAMUELY
[5], Ottó KORVIN
[6], György MAROSÁN
[7], Endre ACZÉL
[8], János KÁDÁR
[9], György LUKÁCS
[10], Ágnes HELLER
[11], Árpád TÓTA W
[12], Ervin SZABÓ
[13], Béla BISZKU
[14].
Kaj la mediato-neniulo, kiu vangofrapus la pro ora medalo feliĉe kriadantan raportistinon, kaj tion ĉi en viva sendo li same enparolas.
Ne ekzistas alia. Tio ĉi estas la
„vera maldekstro”.
Pozsonyi, Ádám
El „Magyar Hírlap” tagĵurnalo – 11-an Aŭg. 2012.
cxar
nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas
lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.
Tradukis:
Hungaruja
Esperantista Komploto
de la
Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)
Notoj de tradukisto:
[1]
Gondolat - (Gondolat könyvkiadó) - 'Penso' Libroeldonejo, komunista, maldekstra gvidlinia, maksista intelekttualara libroeldonejo en la hungara komunista erao
[2]
May, Karl (1842-1912) [hungarige: May Károly] germana verkisto, aŭtoro de indianaj libroj, kaj Sovaĝa Okcidento por junularo. Unue li je 1908 estis en Ameriko, sed nur en Novjorko. Li neniam vidis veran indianulon. Li kreis ’Winnetou’-on kaj ’Old Shatterhand’-on, kiun modelis pri la János XANTUS, pri la fama hungara etnologulo. Liajn librojn pli ol 30 lingvojn oni tradukis. Same esperante.
[3] Jules
Verne (1828-1905) [Hungarige: Verne Gyula] franca verkisto, patro de la fantazia literaturo. Liajn librojn tradukis 148 lingvojn, li estas la pli multan tradukanta aŭtoro en la mondo.
[4]
Lenin-knabo - ano de la terororganizaĵo de 1919-a hungara konsilantara respubliko
[5]
Jókai Mór (1825-1904) grandega hungara verkisto, „la granda hungara fabelrakontanto”. En liaj verkoj miksas la karakteriziloj de romantiko kaj realismo. Li verkis 145 librojn.
[6]
Szamuely (nask: Sámuel), Tibor (1890-1919) – komunista ĵurnalisto, murdisto, rabisto kaj teroristo. Persona farigulo de multcentaj murdoj en la 1919-a „Rato-Ribelo”. Li estis sinmortigo aŭ inter fajrbato morte vundigis.
[7]
Korvin (nask: Klein), Ottó (1894-1919) – el kleregita kontaraŭmilitista liberalulo por komunista ministro pri internaj aferoj, organizulo de komunistaj teroraj bandoj. Oni ekzekutis lin post tribunala procedo.
[8]
Marosán (Muresanu), György (1908-1992) antaŭe kriptokomunista sindikatestro, lernoservisto de panisto. Je la 1956-a hungara revolucio li estis unua estro de bolŝevikaj teroraj bandoj. Li havas famekonatan diraĵon: „Ekdse hodiaŭ ni pafos!”. Li mortis en lito, inter kusenoj. Neniam neniu prirespondigi lin post la 1989-a „sistemŝanĝo”.
[9]
Aczél, Endre (1943-) juda naskiĝa komunista publicisto, programestro, redaktisto; onidire kun „Acsádi” pseŭdonimo li estis komunista spiono en Londono, en Pekino. „Senkritikema priservulo de la komunista diktaturo.” (István LOVAS)
[10]
Kádár (nask: Csermanek), János – nelaŭlegesidulo, lia patro estis juda, komunista hungaria estro de 1956, masmurdisto. Pli multajn homojn li murdigis, kiel iu en la hungara historio.
[11]
Lukács (Löwinger), György (1885-1971), komunista teroristo en 1919, marksista filozofisto, estetikisto, univesitata profesoro, akademiano.
[12]
Heller, Ágnes (1929-) – instruatino de Lukács, kontraŭlino de Hungaruja, juda marksista filozofistino, plurfoja mensigulino, je marto de 2011 ŝi prelegis pir la 2006-a policistaj kruelaĵoj en la brusela Eŭropa Parlamento kaj ŝi diris, ke
„Je aŭtono de 2006 neniun oni pafis, neniun torturis. Vi montru al mi unusolan aferon, kiam iun oni pafis, aŭ oni torturis!” Je 2011 ŝi ekhavis la „Lama Hundo Prezon” de la „Feston de Organizanta Komisiono de Tago de Hungara Cenzuro”.
[13]
Tóta W (Worluk), Árpád (1977-), obscena, fiparolanta kaj kontraŭhungara ĵurnalisto, publicisto, kritikisto, rata blogisto. Originale li estas lernanto de angla lingvo. Li havas Joseph Pulitzer Memor-prezon.
[14]
Szabó (Sámuel Ármin, Schlesinger), Ervin (1877-1918) juda ĵurnalisto, bibliografo kaj sociologo. Koncepta plananto de 1918-a murdo de ĉefministro de grafo Tisza István. Ĝis hodiaŭ pri li nomigas la budapeŝtan ĉefurban librejon
[15]
Biszku, Béla (1921-) ilseruristo, juddevena komunista-bolŝevika laboristo, politikisto, post 1956 li direktis la reprezaliojn, ministro pri internaj aferoj, ĝis hodiaŭ li havas ellevantan pension, la plej nova lia skandalo, kiam publike li tiun diris, ke 1956-a revolucio estis kontaŭrevolucio.
Konekse la 23-a de Oktobro kaj la hungara liberecbatalo – ĉar ĉi tio ne estis revolucio, kiel estus revolucio tiu, kiu la laŭ (socialista) revolucio en misan fluejon pelintajn procezojn devas en la originalan staton restarigi? – malmultan oni parolas pri la historia fakto. Intere la okcidento aĥis kaj oĥis, la Radio Libera Eŭropo ekscitis, la UN kunsidis, la soveta militistaro pafis la urbon, sole la „ekstremista” Franco volis palpeblan helpon doni. Sed la (demokrata, klerigita, humanista) Usono ĉi tion alie pensis. Hispanujo de generalo Franco militan helpon volis doni al nia patrujo. Franco aplikon de el volontiloh staranta militistaro planis – konkrete 100.000 homoj –, kaj jam tiun li ordonis, ke la instalaĵon kaj armilaron oni eksveturigu sur la madridan aerodomon. La amerika kondukado kontraŭe ne konsentis pri la agado.
Horváth klopodas ankaŭ tiun atesti, ke jure eskapis en Kanadon la
romaoj. (Ke jure oni resendas ilin de ĉie, tiun li ne forcis.) Nelge
ankaŭ tiun li asertis en Toronto, ke en labortendaron trudus la
registaro la ciganan laĝantaron. Ĉi tio ciganafera postulado estas ankaŭ
tia kaŝfia, kiel la virinjura furiozo. Sur tion li masonas, ke la
malfeliĉa politikisto – se nur oni ne volas esti posedanto de ĉia
epiteto kaj etikedo, tiun poste ĉiaj bruselaj akvokapuloj surlegos sur
la kapon ekkriade – nur singarde kaj katpaŝe kuraĝas oponi, anstataŭe,
ke „Nu, forportu vin, kion vi imagas, idioto?” per ekkrio oni
rifuzus. Ĉar nun ĉu serioze tiun pensas tio ĉi Horváth, ke tiu estas la
ordo de vivo, ke la hungaroj en propra lando toleru unu tavolon, kiu
neniun donas, kontraŭe devas alimenti, pagi sian komunuman servon, doni
al ĝi loĝejon, doti per lernolibroj, kaj ne protesti, se ĝi malobeas la
validajn leĝojn? Ĉu ke subjektive jure ĝi frapus la instruiston,
policiston, aĝan, dum plena sia vivo laborantan civitanon?
Ĉar la homoj neniam pri la esprimo ridaĉas, sed pri la poste estanta enhavo. Oni ŝanĝadus mem la konkretan substantivon pri io ajn.
Nur tion mi ne komprenas, el kio pensas ĉio erao – pli precize la kliŝoljn de erao stentoruloj – ke la homoj intere ne ridaĉas, Ke ne ridaĉa la „ĉena hundo de Tito”, kaj la „li estas fida al la Popoldemokratio”. Kaj fordoni la voĉon je 83 al la ununura kandidato. Ridaĉi certe ja laŭte – dum la ĵusa momento – neniu kuraĝasm sed pro tio ankoraŭ li ridaĉas. Kiel ankaŭ membroj de israela futbalelektitaro.
Kaj ke la maldekstreco tiu estas homama, por homoj helpanta, sociale sentema, bravaĵo, oni havas lokon sub la cielo, nur la komunistoj malbonigis. Intere same tiu ne perturbas ilin, ke la maldekstro ne pensas tiel, ke la kontraŭflanko havas lokon sub la cielo. Ne, tiun li volas likvidi, li volas ĉesigi, sed la brava maldekstrulo tiu estas ordinara, kaj li atendas inter unu vivo la „veran maldekstrulon”. Kiu jes ja ne venas. Same li ne venus, ĉar tiu, kiun la brava dekstrulo kredas, simle li ne ekzistas. Mi provas prilumi, ke kial ne. La universo estas dekstra flanka. Same la homo. Do estas la normala, kaj kiu deflankiĝas de tio, tiu estas la maldekstra flanka. Dekstruol estas kiu ekziste laŭ sinjoro la sinjorinojn amas, kaj la maldekstrulo, kie de tiu deflankiĝas. „Alia”. Dekstrulo estas, kiu produktas kaj ŝpari, maldekstrulo estas kiu per siaj fingroj fingromuelas, kaj monhelpon atendas. La dekstrulo estas kiu belegan bildon pentras, ĉar la universo estas mirinda, maldekstrulo estas kiu inkmakulojn amasigas kaj „alie” li vidas la mondon.
[1] Columbo – sukcesa amerika televida krimserio inter 1971 kaj 1979
