Brideco al la terbulo – (Epokspirito)

„Ĉu formigrado? Jes, estu! Nenio patriota persistemo! Oni devas porvivojn inter ekzistada rilato al kuracisto merita. Poste se estas la aprecemo de granduloj de nia lando, poste iros spontane la patrujamemo…”

Mi el letero citis, kion mi interŝanĝis en la lastaj tagoj, okare de medicina rezidento-demando kaj de la stipendio-programo. Ne, ne estu miskompreno, mi ne provas saĝumi kontakto kun temaro.

Mi konfesas, mi neniel ne komprenas al tio – mi estas skribantul, kiu la malsanulejo-temaron nur tiam proksimiĝas, se jam vere oni devas, kiam ankaŭ intere seriozaj premsentoj –, kaj estas en mi kioma honesto, ke mi ne provas influi la legantojn – nek pore nek kontraŭe – en io, kio ne estas mia vivsituo. Sed ĉi tio la formigrado-aĵo same jam min tanĝas. (Kaj ne nur tial, ĉu ĉar se ĉiu foriros, nin, restulojn poste kiu resanigos?)

Ie ĉi tio jese estas demando de honesto. Mi en la komenco de 90-a jaroj havis unu elekton. Kiel juna „titano”, mi konas multajn homojn el la maldekstra-liberalula duonkampo, de 'Hungara Oranĝo' ĝis la 'Insulo-festivalo'. Influhavajn homojn. Oni same serĉis min, kiel talentan plum-turnadulon kaj kiel dekorgojon. Mi estis irus interen ilin. Se tiam mi faris, hodiaŭ mi ŝtatan premion ricevas, ministrejan subtenon – laŭ dekstrema aŭtoto dum dekstrema kabineto mi ne ekhavas nenion – eksterlandajn eldonecojn, germanan librofoira prezenton, eŭropan pagilon. Tiom ne el privata forto devus reklami la miajn librojn, sed mia agento fortraktus kun ’Domo de Ulpius’, kaj mi enirus por mia kvinmil’no. Eĉ mi skribus unu grandiozan holokaŭstlibron, en tio mi ’miakulpiĝus’ en la nomo de la hungaruloj. Tial ke mi pli bone skribis, kiel Esterházy a Nádaŝ, ie ĝi estus internacia sukceso.

Mi ne agas, ĉar mi havas principon, kvankam tiel mi ne laborakiras (nek) dekonojn de tio, kion unu simila kvalita eŭropa verkisto forgajnas. Vi kredu min, ne estas facila al neniu, kaj se de profesoro ĝis la inĝeniero ĉiu forvaporiĝos, laŭvorte nur la servila personaro restos ĉi tie al la ’multiu-moj’. Tio tamen estas ĉia, nur ne Hungario.

 ÁDÁM POZSONYI

El „Demokrata” semajnoĵurnalo – 2011. 35.

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

[Pardonu por la animita .gif-o! Ĉi tio estas dua eksperimento de la mia vivo.]

„Kiu vidis min?” – Ĉu estis Ady en la Unua Kongreso?

Tiun skribas Imre SZABÓ en entuziasmiga (kaj malgrande ŝajnante de ekskuzado) skribado, ke Endre ADY, la granda hungara poeta-genio, per la pri Trianono responsa framasonoj miskondukita febre-ekscita talentulo partoprenis la Unuan Esperantan Kongreson en Bulonjo-ĉe-maro.

Ja, mi ĉi tion neniam ne aŭdis, sed ĉu kiu estas mi, ke mi dubu en la vortojn de la prezidento de Hungaria Esperanto-Asocio.

Tiel do mi postvidis.

Ady inter 5-a kaj 13-a Aŭgusto 1905, ne nur ne tempumas en Bulonjo-ĉe-maro, sed li ne estis nek en Francio. Li diligente gravuris siajn alineojn en la Budapeŝtan Gazeton. En Budapeŝto.

Sed tiuokare kial diris ĉi tion Imre SZABÓ? La Dio scias.

Mi ne.

Sed tio enmemoriĝis – ja mi estas sufiĉe maljuna, ke same tioj mi enmemoriĝu – komunistaj sensencaĵoj de mia infanaĝo, kiam al ni, al pioniroj devis fari intervjuon kun unu „ruĝa-soldato”.

Ni demandis: „… kaj ĉu la oĉjo renkontiĝis kun Béla KUN?”

La oĉjo ne renkontiĝis.

Sed li estus faris, sed le ne faris. Kaj li pri deziro de mi kaj pri deziro de „la Partio” ne havis tion mensogi, ke li „vidis”. Li estis nur soldato, kiu nek tion ne sciis, ĉu kiel surtrafis la tia uniformo.


Tamen kiom oni estis, kiuj ĉi tia tempo tion oni anoncis, ke oni vidis Leninon, oni renkontiĝis kun li, oni manpremis aŭ same oni kune babilis grande. Tion mensogi – estis partio-tasko.


Sed jam ne ekzistas „la Partio”. Ne devas konveni al la mensogoj en kaŝejo de malklaraj ĉambroj, konveni al fikcioj.

Tiuokaze kial diris tion Imre SZABÓ?

Mi ne komprenas.

Ĉu tia forta estus la rutino?

Jes, la rutino estas granda forto.

Same tiel al mi okazis en paste, ke subite mi divenis: iel malaperis el mia memoro 75 kilometroj, kaj mi estis jam en limo de Budapeŝto, kiam miekkomprenis, ke mi ne memoriĝas, kie mi elvenis tien.

Mi kondukis el rutino.

Ĝi malaperis unu horo, simple malaperis la kilometroj.

Kiel Bulonjo-ĉe-mero al Ady.

Mi serĉis Endre Ady-n. Kie li estis en 1905?
Kiu vidis ĉi tie?

 

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

Filozofio de sciencaj nerealaj filmoj

Angle (originala):
I love the Bajorans... such a deeply spiritual culture... but they make a teruran bieron ale. Don't ever trust an ale from a god fearing people... ... or a Starfleet Commander who has one of your relatives in jail.

Esperante:
Mi amas la Beĝorulojn … ili havas tian profundan spriteman kulturon … sed ili preparas teruran bieron. Neniam vi fidu bieron de diotima popolo … aŭ la Steloflotan Komandanton, kiu konservas unuan vian parencon en prizono.

Hungare:
Szeretem a bajoriakat … csodálatos spirituális kultúra az övék … de a sörük az rettenetes. Sosem szabad bízni egy istenfélő nép sörében … sem egy Csillagflotta tisztben, aki rács mögött tartja az ember rokonát.

 

[Profundeca Spaco Naŭ 1-a serio, 1-2-a ono (Elektitulo) 33:02]

HungarujaEsperantistaKonplotodelaKons

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

Al tio ĉi nacio monarĥio devas! (*)

Hodiaŭ intervjuon donis al mi admiralo Horthy, kiu pro la okazaĵo de lastategoj al la unua plej interesa eŭropa personeco antaŭenpaŝis. Li antaŭen ĉion certigis min, ke revena eksperimento de Karolo plene malsukcesis. La incidento nek ne skrapis la supraĵon – kontraŭe, pro sia efiko la plena komuna opinio alviciĝis malantaŭ la nuntempa kabineto. Horthy asertis – kaj tion same mi povas konfirmi –, ke en Budapeŝto kaj en Hungario estas ĝuste tia perfekta la ordo kaj la trankvilo, kiel en Parizo aŭ en Novajorko.

Charles H. Grasty

Ĉeftitoloj: 

* Lia konvinkiĝo de la hungara gubernatoro, de al popolo bezonas reĝon – sed al la Karolo-intermezo estas elcerpita.
* Ili solvos la siajn pronlemojn – li fortikigis.
* La situo plibiniĝas – diras la hardita eksa flotestro.

Charles H. Grasty anoncas

Ekstratelegramo al la New York Times

Budapeŝto 2-an Aprilo 1921.

Antaŭe nia renkonto mi ne sciis, kion mi pensu pri estinta admiralo de la aŭstra floto. Mi imagis al tia, kiel ian, laŭ la elpluatitan de sentrankvila hungara politika situacio, malfacile defineblitan karakteron. Anstataŭe la imageblan plej eminentan mariston mi ekkonis. Li similas al Beatty, nur li vidiĝas al pli juna. Li havas 52 jarojn, sed li forkonfesus 10 aŭ 15 jarojn. La sia vizaĝo faras ateston pri forta karaktero. Lia makzelo estas anguleca, siaj trajtoj estas agrablaj, li havas varmabrunajn okulojn, lia kapo estas belforma. Li estas fiere kuntena kaj energia. Li sufiĉe bone parolas angle al tio, ke en ia ajn temo li kemprenigu mem. Li komencis nian interparoladon kun konigeco de enaj malfacilaĵoj de Hungarujo – kioj estas tre gravaj. Sed li tuj aldonis, ke lia lando ne deziras ŝarĝi aliajn popolojn kun la siaj promlemoj. „Ni solvos” – ki diris, kaj dum la tri kvaronaj horaj intervjuo ĉi tion trioble aŭ kvaroble li ripetis. Laŭ la signoj tion mesaĝon li dezirus pleje akcenti. Ŝancon li petas al Hungario, sed ne en tia formo, ke la ekstera helpo demoralizu aŭ dorlotu la popolon.

„La markitaj limoj de Hungarujo preskaŭ en nesolveblan situon kunportis nin. La apud rivero situacianta Budapeŝto estas natura komerca centro, sed la ekonimiajn vidpunktojn preteratinta, arbitra desegneco de limoj eksterordinare malfaciligas la provizadon. Oni devigis nin inter tiajn malvastajn framojn, ke en la lando sur multa loko devas pasporto al bienmastoj, se ili volas eliri en la trans limo alvenitajn siajn stalojn. Hungarujo produktas sukerbeton, sed la sukerfarejoj estas en Aŭstrio. Ni ne havas nek tiomajn arbojn, ke entombigu nin en ĉerkon, se ni mortas. Ni ne havas mineralarojn, el Supra-Silezio ni devas importu karbon.”

La situo pliboniĝa

„La ilustraĵo ŝajnas al deprima, sed ni solvos la problemojn. Jam nun estas perceptebla la pliboniĝeco, kaj ni kalkuli je plua antaŭenpaŝeco, Mi ankoraŭ vigle memoras, en kia malfacila situo ni estis antaŭ nelonge. Kiam mi revenis en Hungarujon, oni donis vespermanĝon por mia honorsaluto – sed pli malmulte alvenis, je kiom povus kalkuli. Al la homoj simple ne estis tion surmeti. Iu tion diris: »Mi ne povas iri, mi ne havas frakon.« Sur tion oni parolis al li, ke li venu en smokingo – sed li ne hacas nek smokingon. Li havas iame unu uzitan uniformon, sen botoj. Tio estis la estroj de lando – multoj intere estis mastroj de nombraj kasteloj.”

„La nia popolo elĉerpiĝis en la milito. Jen alveturis la bolŝevismo – jen venis en viziton la najbaroj. Ni kolektis la oficirojn kaj la ankoraŭ armeeblatajn soldatojn. (Vi ne forgesu, ke ĝis la promenbastono oni senarmigis nin, tial ni ne povis elstarigi seriozan forton.) Sed tamen oni sukcesis ian defendforton eskorti por la lando.”

Oni malbezonata detaligi, kio sekvis post bolŝevismo. Kion la bolŝevistoj restis, tion la posten venantoj forportis, ĝis tio ni ne restaris la ordon en la lando.”

Post ĉio tamen al nia popolo grandajn malutilojn kaŭzis la plene senfundamenta »blanka-teroro« propagando-kampanjo. Ke kian profundon atingis la ĉi tia propagando, oni montris unu ekzemplo. Unu sveda oficisto antaŭ nelonga tompo rakontis al mi, ke ĉe ili en la gazetaro laŭ fakto oni manipulis: en Hungarujo la bolŝevistojn oni fermis en tendaron, kaj ĉiutage oni murdis kioman, tiom devas al nutreco de vivantoj.”

„Nia industrio ne staras mise, sed estis grandaj enspezaj senproporcioj. La plej malmulta laborakiro de ministo estis 6500 kronoj laŭ monato, de tio unu ministro ricevis kun 2000 kronoj pli malmultan. Ankaŭ nek tio mono ne estis sufiĉa, ke niaj ministoj sufiĉan produktu. Mi devas foriri al ili – mi diris al ili, ke la vivo kaj futoro de lando de ili dependas, kiel ili devas labori.”

Li donas la plej bonan

Horthy tiel diris la tian vorton, ke: „devas”, kiel la timbalo sonorus. Kiam mi demandis, kie estis el li guberniestro, ĝis iaj momentoj li hezitis kun la respondo:

„Mi estis konata, ol kiu havas komandantan sperton – kaj mi ne ŝtelas. Mi postiras la anglan esprimon: vi faru, kion nur vi povas, pri alioj vi ne zorgu.” (1)

„Ni devas ellukti multajn situaciojn, sed la plej malfacila estis dum posta dimanĉo.”

La guberniestro tre mallonge pretere menciis intermezon laŭ Karolo reĝo. Evidente ke li estis en la tre komplikita situo. Horthy kun la sia oficira plenumo, kaj kun derompeco de la adriatika ribelo – kie li depafigis la ribelulojn – ĉiel meritis la rangaltigecon. Sed la reĝo tie nomumis lin al la kamandanto de aŭstra floto, ke li pli multan maristoficiron lasis flanke, kiuj staris antaŭ li en la rangŝtuparo. La lin nomuminta reĝo tamen – estis Karolo.

Al Hungarujo devas monarĥio

Kiel mi demandis, ĉu ne estus logika al li, ke vi konservu la povon, li rifuzis same jam la penson de tio.

„La plej feliĉa tago de mia vivo estos tio, kiam mi forgesos ĉi tion, kaj mi hejmen irus. Mi estas soldato kaj mi plenkreskis al la naŭtiko, mi ne havas nenian inklinonla al la politikaj partioj. Mi estas tial ĉi tie, ke en la malfacilaj temoj mi sermu mian patrujon, sed mi ne havas nenian politikan ambicion.”

Apud tio vi ne forgesu, ke unu republika Hungarujo estas plena sensencaĵo. Unue same: la hungara pensado alkultimiĝis al la monarĥio, due tio ŝtatformo konvenas al karaktero de nia nacio. Se ni, simile al vi, je kvar jare elektojn organizus, kun tio tia impetado kaj ĉagrenplenadeco irus kune, kio ekvigus tre grandajn damaĝojn al ĉi tia lando.”

„En la etaĝa kirasaĉambrego ni gardas la kronon kaj krucon de Sankta Stefano. Tioj estas al Hungarujo la simboloj de adekvata regado. La seĝo, en kio ni sidas, la tablo, ĉi tia plena palaco estas proprietaĵo de Krono.”

„Al la hungarulo la aŭtoriatato en la monarĥio enkorpiĝas – ankaŭ tio ne kalkuliĝas tre, kiu surhavas la kronon. En monarĥio la popolo la plej malmulte estas elmeta al influo de la danĝeraj demagogoj, estas publiktrankvilo kaj paca laborado. Tempe ni solvos niajn problemojn. En monarĥio, kio kune sekurigas la ordon kaj la leberecon, la ĉi tia lando ekfloros.”

Notoj:

(*) Aprila 1921-a originala tilolo.

(1) Do your best and don't mind the rest

Dankon al Regnum‡ portalo, al la plej signifoplena hungara monarĥista portalo!

HungarujaEsperantistaKonplotodelaKons

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

Pli alta filozofio de la batado - el „Kvina sigelo” titola filmo

Se en la pli antaŭa parto pri la filozofio, pri filozofio de la hometoj ni parolis, nun ni parolu pri filozofio de la potenco, pri alta filozofio de la ’batado’, pri tia celo, kaj pri sia senco!

Nature ankoraŭ ĉiam pro la ’Kvina sigelo’ (1976 - 'Ötödik pecsét' - reĝisoro: Zoltán FÁBRI).

Ĉiaokaze al ĉiu mi proponas, pro esploreco, la referencitajn verkistojn kaj siajn faraĵojn, kun kurioza rigardo sur ’La ribelo de l’ amasoj’ de Ortega.

La Civila Roba viro estas Zoltán LATINOVITS (1931-1976), la ĉiama hungara aktoro-cezaro, kiun nun ni vidus en la sia lasta filmorolo.

Lia partnero - la Blondulo - estas la tiam ankoraŭ komencata, sed tamen steluliginta, knabina vizaĝa – sed ne sentalenta – Gábor NAGY (1949), pri tio de ĉi tian ne multon ne aŭdis neniu.

(Ĉi tie trovus en deŝutebla, legebla PDF-formo.)

Tradukis kaj kompilis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

La ’Kvina sigelo’ kaj la filozofio de hometo

Ni estas en la fino de 1944 en Budapeŝto, en drinkejo, iam vespere, ni estus jam antaŭe la komenco de la elira malpermeso. Ĉi tie renkontiĝadas sisteme tablosocieto, kio en tio ĉi tempo, kiam jam la homoj kuraĝis kaj havis tempon interparoli – laŭ vesperoj oni kunsidis kaj konversaciis, dikutis pri ĉi tio kaj pri tio. Kaj nature oni la plej grandajn zorgojn solvas. Ĉar oni solvas – ne estu al ni skeptikoj. Ĉiam kaj nur ĉionm de arta-tipa akireco de bovobrustom, tra la ĝia adekvata prepareco, plene ĝis la esenco de la vero.

La filozofiaj demandoj de la „bono” kaj „ĝusto” estis ĝisdataj ĉiam, sed dum la tempo de mondbruladoj kaj transformiĝoj ial la homoj pli bone interesiĝas pri la ĉi tia demandoj. Ĉu kiu komprenes ĉi tion? Kiel same tion nek komprenas neniu, ke: ĉu post beloj kial saltas la naskiĝa proporcio de la knaboj same sur 70-ajn procentojn. (Tio dum la tempo de paco estas 49%.)

Tiel, ĉirkaŭ la tablo, en la ombro de muzikomaŝino ni vidus sinjoron Gyuricza-n, la cinikan horloĝiston majstron, sinjoron Kovács-on, la ĝueman, sed tamen grumbleman libroagenton, la ĝis senfineco moralistadantan, la batalan ideistulon, la militinvalidan art-fotografiston. Kaj nature la dommastron, kolegon Béla-n, la pian kaj paceman drinkejmastron, kiun malfacile estus elporti el sia pacienco.

La historio ankaŭ la „malgrandan homon” starus antaŭ elektvojon, ne nur la grandulon. Ĝuste tial multe estus tragedia, kial la „malgranduloj” alvenas antaŭ juĝon de la historio, kial ĝuste ili devas decidi – al ili kiuj nenion respondecon ne sentas en la formiĝo de la aĵoj, Oni ne sentas neniam.

Ĉi tio estas sia unua paradoksono de la vivo, estas paradoksa komedio: ne estas indulgo, al ĉiu samaj demandoj estas rajtigitaj.

Pri tio temas la el novelo de Ferenc Sánta en 1976 pretiĝinta filmo.

La sian bazodemandon de filmo ni vidus en tio detalo.

Sinjoro Gyuricza kun la elpensinta historio sur tia situacio meditas, kaj kune li meditigas, li konsternas, li provokas sian partneroj, pri tion ĉiu konas la plej ene, ke ĝi ekzistas, sed tamen oni tiel supozas, ke al oni sur tion ĉi neniam ne devas respondi – ĉar al oni la tian demandon neniam ne metas neniu. Ja, li estas tiome „senkaraktera” kaj li estas por atento ne meritanta „hometo”.

En la komenco de la sceno demandas Gyuricza de fremdulo, duone humore, duone laŭ apologe, laŭ decidonta demondo – li kion elektus, la terpinon aŭ bovidorostiton.

Nature ĉiu la bovidobruston elektus – eble –, ĉar tio estas „pli delikata”. Kiel la tiutempa „Darling” cigaretoj, kion nur sub vendotablo, „negre” estus akiri, kaj onuidire por tio ĝi estis „bongusta”, valora, „kurioza”, „delikata” ĉar tion en mielo oni marinis la sian nikotianon. Laŭdire. Sed kredas la stumpetulo…

Ĉu sed kial la „delikateco” estas la sia pleja definanto de valoro de aĵo.

Kial, se tio estas tie ĉi, kiam – fakte – ni elektu laŭ tia opinio, kun foruzeco de tio ankaŭ inter vivoj de Gyugyu kaj Tomoceuszkakatiti! Ja, se same en mondo de la ĝuoplena senprincipo davas elekti, kiam en la mondo de la suferanta maralistaco same estus, kaj ankaŭ devas.

Ĝuste tio ĉi estas la demando: vi kion elektus?

Ĉu la sena konsciencaj krizoj ĉiupovecon ni elektas, kiam en morala senco ni faras malbonon, sed ne ne scias pri tio, kiam ne interesas nin (Ja, en absoluta senco interprete „bona” ne ekzistas – oni diras unuoj), aŭ la suferoplenan, doloroplenan konsciencon ni elektus.

Ĉu ne, tio ĉi estas stulta demando? Tiel do, ekstere tio, ke la parabolo estas tordelprema, ĝis la fino troapela paradokso. „Antaŭ nin neniam ne venas tiaj demandoj”, eĉ „kia propozicio estas tio”, ĉu ke ni decidus, ke en la nia posta vivo, unu princo aŭ unu sklavo ni volus esti? Kaj trenkvile ni indignu, ni referencu sur ian „sengustadecon” kaj tuj ni „paratu”. Ja, „la plej bona defendo estas la atako”! Ĉu ne?

Ĉu sed ni dumis sur tiojn? Ĉu de kio estas „bona” la bono kaj „ĝusta” estas la ĝosto? Ĉu ĉio estas ene ni brulige, aŭ nur tiel ni imagas? Ĉu kaj ne ekzistas la absoluteco? Teil do la „Absuluteco”.

Kaj ĉu kial estas tio, ke dum la moralaj depresioj – kaj precipe dum la tempo de militoj, katastrofoj – tioj demandoj tie laŭ fulmo manifestiĝas?

Jen estas la teksto de la interparolo, la parolecoj. (Kio cetere ne estas sama laŭ litero kun novelo de Cánta – kiel en la libro la verkisto skribis „Tomoceuszkakatiti”-n, sed en la filmo ia „Tomoceus Katakiti” aŭdiĝas.) Sed nature – en tia demando nek devas al ni, al „hometoj”, al „lernantoj” ni decidu.

Ja, ĉu ne estas egale, „karaj sinjoroj gastoj”? Ĉar „estas ja unu vero, sed tio egzistas ekster mi, ie «en alio», «de mi malproksime» [se propre ĝi egzistas] kaj egzistas la mia ena-. intima-, opinio-mondo, aliparte pri tio mi ne rakontas, ke kion ĝi enhavas. Ja, en la ĝia centro estas la «mi», la «mi» kaj ankau trie la «mi». Sed tion ĉi ĉiu scias. Ĉu jes?

Kaj vi volas – mi eldiras al vi, kion oni instruis al mi, mi racitas la lecionon, kion oni instruis al mi en la katekismo, sed se estas la situacio „sange” serioza, simile konas „ĉiu”, ke la „ĉiu” kion elektus.

Morala disonanco. Kiam la vortoj, la pensoj kaj la agoj disiĝa de alion, Ĝi ne egzistas en interkovriĝo. Kaj tio ĉi nek perturbas ilin.

Kiel en senkreda, en senkonvinka, en senmorala kaj senorda mondo.

Kiel en lando de princo Tomoceus Kakatiti.

Aŭ ne?

Sed propre: ĉu egzistas tia la absoluta morala leĝo, laŭ tio ĉio juĝeblus? Kaj se ĝi egzistas, ĉu tiam tio koncernas ankaŭ nin?

Pri tio temas „al ripozata”kvalifikinta poeta demondo de sinjoro Gyuricza. En tio tio estas terura, ke neniu ne estas scivola sur nian respondon, tion oni nur starigis tion. Ne estas interesa, kion ni diras, ĉar tion nur al mem ni respondeblus aŭtentike. Kaj pro ke la parolaj, plurfoje hipokritaj respondoj en la realo ne ĉiam ili efektiviĝas.

Aŭ ĉu mi estus amara kaj ĝis ekstremeco pesimista?

Ĉiaokaze, ke el kiu estos la Heroo, kiu estas Heroo, la ĉampiono de la Moralo, tio la plej malofte laŭ siaj verboj de homo estas decidebla – honore bonvolu.

Kaj ĉu vi scias, ĉu kio jam estas interesa?

La titolo de filmo.

Ĉu ne vi scias, ke tio originas el Biblio, el la Libro de Revelacioj?

Ne estas granda aĵo, ne estas sono de trompeto, vidaĵeco, tio ĉi estas „nur” kvina sigelo – inter la sep.

„Kaj kiam li malfermis la kvinan sigelon, mi vidis sub la altaro la animojn de la mortigitaj pro la vorto de Dio kaj pro la atesto, kiun ili havadis; kaj ili kriis per granda voĉo, dirante: Ĝis kiam, ho Estro, la sankta kaj vera, Vi ne juĝas kaj ne venĝas nian sangon al la loĝantoj sur la tero? Kaj estis donita al ĉiu el ili blanka robo; kaj estis dirite al ili, ke ili atendu ankoraŭ kelkan tempon, ĝis ankaŭ iliaj kunservistoj kaj iliaj fratoj, mortigotaj kiel ili mem, plensumiĝos.” (Rev;6,9-11)

Ĉu ni komprenas? Tiam ni legu jam la ĉi tien apartenan priskribecon de la kvina trompetosonoj. Kaj se ni legis, ni eltrovas: ne havas nenian interon al la filmo sugestita sagista, holokaŭsta, „malpuraĉa murdinta” literaturaĉo. La levinta demando nome estas pleje esenca ĉe la tiaj stultigaj, seriozadaj preterparolecoj.

Ĉar tion ĉi nur ni mem respondus, tiel do al propra ni.

Kiel tio estas kutima ĉe la veraj gravaj demandoj.

Hungaruja Esperantista Komploto de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

La filozofio de hometo - el la „Kvina sigelo” titola filmo

Antaŭ longe tion lernis al mi, ke: „tezo, antitezo, sintezo”. Mi devas lerni tre bone!

Mi ĝuste tial ne ellernis.

Ĉu kial mi diras ĉi tion? Vi ekkomprenos!

Sed antaŭe vidu el novelo de Ferenc SÁNTA en 1976 faritan detalon,de filmo de Zoltán Fábri.

 En legebla, PDF formo

– La sia daŭrigeco estos sekvi –

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

La Gubernatoro pri la republika Hungario

„…unu republika Hungario estas tuta sensencaĵo. Unue same: la hungara pensado alkultimiĝis al la monarĥio, due ĉi tio ŝtatformo konvenas al karaktero de nia nacio. Se ni, simile al vi, je kvar jare elektojn organizus, kun tio tia impetado kaj ĉagrenplenadeco irus kune, kio ekvigus tre grandajn damaĝojn al tio ĉi lando.”

(Miklós HORTHY – Aprilo 1921. – New York Times)

 Dankon al portalo Regnum!

cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

Kvako - (Epokspirito)

Kara sinjoro Bolgár

La homo ne batalus en ĉia minutoj por la senegaleco. Kelkfoje devas ankaŭ rikozi. La kontraŭrevolucia paroksisma plie elĉerpas la organizaĵon. Tre granda estas la kontraŭpezo. Ĝis hodiaŭ plie dorlotis mem la homaro. kaj en figura senco la subaĵo batalas por ia „egaleco” kaj oni volas subtiri la pli suprajn nivelojn.

La amaso ne leviĝi volas. Oni fortiri volas. En la malpuraĵo oni volas esti egala, en la sordidaĵo, en la kulpo, kaj en la malsalĝeco. Oni tie volas vidi min, malsupre, en la porkejo, ne en la eteraj altoj amus kune filozofadi. Kaj se vi ne subiras sur sian nivelon, oni malamas.

En la limo de urbo 'Hódmezővásárhely'

Do, laŭ iom ripozo mi elmetis sin al satana emanaĵo de la interneto dum malmultan tempon, kaj ankaŭ ne superfue. En la unu video-interdividilo mem sinjoron BOLGÁR mi malkovris kun eksploda ĝojo. Lia silka voĉo kvazaŭ karesis min. Trajtoj de sia vizaĝo tamen karanj memoraĵojn vekis, memoraĵojn. Malrapide malaperaj, jam duone forgesajn emociojn el la paseo, el tempo de mia juneco, kiam tion bandon ankoraŭ kun tia el profundo alveturanta ekkolero mi sciis malŝati, malrespekti.

En la limo de urbo 'Machynlleth'

Unu radio-ensendecon alŝutis iu, kie tio ĉi granda homo faris raporton kun la estro de trafikoteĥnika kaj manipula klaso de Hungara Publikvojo Senprofita Fermita Akcia Kompanio. La esenco tio estis – kie mi komprenis –, ke en la ĝistagoj György BOLGÁR kun ekrondigintaj okuloj konsterniĝis sur tion, ke hodiaŭ estus en Hungario ofociale starigi runan tabulon.

Vulgara Bufo

Kial oni permesis en la limo de setlejo la runajn tabulojn: En tio ĉi li risortadis mem. Mi ne citis lin, ĉar ne estas grava, li estas tia, kia, le faras sian aĵon, sed en la fenomeno malgrande mi cerbumadis. Ĉi tioj estas tie sube. Sed plene. Jam oni ne devas al neniu. Nek en la loka nivelo – siaj verkistoj oni ne legis, siaj fonopartioj estos laŭ nulo –, tiel en eŭropa konekso, kie videble disfalas ĉio, kion oni reprezentas, ĉio sur ekonomia, ĉio sur ĝenerala socia nivelo. Ĉar ja tio ne funkcias.

Oni estas malsupre, en la flako, sed tial ĉi tio ĉi tie jam ĉiom kvakas. Kaj li kraĉadas. BREHM skribas: „la sekrecio de la vulgara bufo, la ’phrynin’, ĝi sekvigas tetanon kaj antaŭ tempan starecon de la moveco de koro”.

Ni preterpasu ilin!

(Jen la kvako-voĉo de senfeliĉulo.
Pardonu min, nur en hungara lingvo estas aŭdebla la neado de la hungaraj tradicioj.Ĉu kial devas klarigi, kial estas bela la rozo, kial estas malseka la akvo… - HEKKP)

Ádám POZSONYI 

(El 'Demokrata' semajna gazeto)

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

Klarigo - Epokspirito

Clash T-ĉemizo

Hudiaŭa konveno de la Humanista Ligo pasis kun diskutado de la londonaj okazaĵoj. Jam tio palis min, kiel sinjoro RÁCZ – la eterna anarĥisto – en la ’Clash’ T-ĉemizo aperis en la pordo, kaj kun satana ridaĉo li trili sian pratempan ŝlagron de bando: „Londono estas bruli!”

S-ro PÉK malrespekte okulmeziris lin:

– Metu sin ĉi tien, kaj ne fajfiadu! Ni ĝuste la novaĵojn interpretas. 

Budapeŝta kafejo - ĉ. 1910

Sinjoro SZOMSZÉD en la angulo sidis – kun unu botelo freŝe malferminta prunopalinko – kaj li kun tagĵurnaloj klakbruis. – Ĉi tion vi observu! – ĝuste li levis sian voĉon. 

„La brita polico hieraŭ konfesis, ke estis eraro laŭ manifestacianto trakti en la stratoj kun interbatadaj krimbandoj”. Ĉu nu? Laŭ vi kial oni administras laŭ manifestaciantoj tiujn, kiuj sur policistoj pafas, aŭton ekblurigas, magazenojn krakrompas, kaj kun daŭraj uzaĵoj ŝarĝe kuradas al siaj kaŝiĝejo, kaj reen. 

Budapeŝto - ĉ. 1920

S-ro PÉK disvolvis unu bieron – li ĉiam malŝatis la koncentritaĵon, kaj li notis: – Theresa MAY. Ĉu virino estas avane de la ministrejo pri internaj aferoj? Ĉu estas miraklo, ke oni ne havas ordon?

„Kun refuto la tion levecojn, laŭ tioj la britaj tumultoj sur socialajn kaŭzojn estus rekondukeblaj”. Al ĉi tion kion vi diras? Laŭ vi kial estas tio, ke la hungaraj frankaj-kredituloj – kiuj estas en la vojo de la materia neniiĝo – ili ne pistadas, kaj nenie ili ne eksplodigas? Anoj de la hungaraj bankrotintaj familioj kial ne koncentriĝas en la bandojn, kial ne rompas magazenojn? Jam eterne ni ne diris nenion.

Ni tion sentis, s-ro SZOMSZÉD estas efektive idiotulo. Ĉiu konas la respondon, tiokaze por kio li metas tiajn demandojn? Poste ni divenis. Ĉar sur tiojn demandojn nenie ne estas respondoj. Kelkfoje la demandoj ne estas nek starige.

El la filmo "Kvina sigelo"
de Francisko SÁNTA (reĝ. Zoltán FÁBRI)

S-ro PÉK deponis la bieron, kaj el la sia aktujo li antaŭentiris unu flaviĝitan fotografaĵon. Ĝi bildigis du kokoplumajn ĝendarmon, kun bajoneto.

– Oni estus bezonata tia plotono nun en Londono. Kompatindaj, eraraj gecivitanoj inter densaj pardonpetoj reportus la teknikaĵojn en la magazenon. Sur tion ni nek diris nenion. Sed ne estis nek necesa.

(el 33-a n-ro de 2011 de la 'Demokratulo')

ADAMO POZSONYI

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

Sia signifo de la nomoj: 

RÁCZ – serbo, kun malnova esprimo

PÉK – bakisto
SZOMSZÉD – najbaro
SÁNTA – lama

 

Ildiko ne estas!

Karikaturo - Lendvai, kiel bazlerneja instruistino

Mi neas Ildikon LENDVAI-n. Laŭ mi ŝi ne estas. Nek ŝi ne estis. Ŝia ekzisteco nek ne okazis. Mi simple ne kredas ŝin. Mi ne kredas, ke ŝi estas, ke ĉi tie kaj nun, kaj ŝi estas tia, kia. Ildiko LENDVAI estas unu absurdeco. Mi ripetas, mi ne kredas en ŝi.

Mi rakontas, kiel oni okazis. Ĝuste mi vidis en la televido la „Tiriĝeco de la viranosoj” titolan ekscitan filmon – bovo estas kiu kun politika doneco-riceveco venenas siajn tagojn – kiam hazarde malbonan butonon mi premis sur la teleŝaltilo. Subite Ildiko LENDVAI – ekzisto de kiu estas unu fabelo, unu fikcio, laŭ mi ŝin nur tiel oni divenis – okulfrapis en la ekrano, kaj ŝi fajfiaĉadis. Kiel ŝi kutimas. Tiel do en la fabeloj, ĉar kiel mi diris, ŝi laŭ mi ne estas.

Ŝi parolis pri ia negado. Tio ĉi la fama, fabeleca cenzoro. Kaj, ke devus puni. Tiel do, la neadon. Vane, al tio ŝi komprenas. En 1981 ankaŭ ŝi malpermesis la negadon, en urbo Tata, en la unua konferenco de sindikato de la popularmuzikistoj. Ŝi malpermis, kaj reprezaliojn ŝi lokis en la ŝancon, se iuj aŭdacus dubi. Jam same mi ne scias en kio, sed ne tio ĉi estas la esenco. La esenco estas la negeco kaj la malpermeco. La alio tio estas sole fabelo. Alie mi havas la protokolo, mi povus montri, oni publikigis en dumil ekzempleroj.

Jes ja normala homo – tiel do kiu vivas en la realo, en la pulseco de la vivo, kaj ne en ia abstrakta realo, en iaj deliraj fabeloj, en skribotablaj kromaj utopioj, en pasvortoj kaj psikozoj – neadon de io, respektive reprezalio de ekzistadon de ia negado oni ne tie reagas, ke se ion estas malpermesita nei, tiam ni neu same unuan alian ian neon. Ne, al normala homo la malpermeso de negado piki la sian okulon. Oni kontaŭ unu stulteco ne alion starigas kontraŭe. Oni ne kun frenezeco kuracas la frenezecon. One ne en la areo de flankenglito oni volas esti unua.

Mi neas Ildikon LENDVAI. Mi ne kredas, ke ŝi estus, kaj ĝuste ŝi parolas pri tio, kaj ke ĉiam kaj je ĉio kun tia kretenecon oni devasokupiĝi. Ho, mia Sinjoro Dio! Ĉu nun mi fariĝis mem Ildiko-neanto? Aŭ ĉu nur LENDVAI-neanto? Aŭ ĉu nur LENDVAI-relativiganto? Tio estas klopodiga demando, pri tio ĉi ankaŭ devas okupigi. Devas postiri. Ĉu kiom jaroj same esti rajtigita por io?

(Demokratulo, 13-n Majo 2009.)

Adamo Pozsonyi

HungarujaEsperantistaKonplotod

Ildiko LENDVAI (1946) prominento de la nuntempa hungara socialista partio.

En la „malbenita aĝo” ŝi laboris en la junulorganizo de la hungara komunista partio, ol kultura funkciulino, poste en la scienca, publika instruada kaj kultura sekcio de la centro de komunista partio – efektive laŭ „cenzoro”. Ŝi inspektis la partian ideologion en la kultura, muzika kaj arta vito.

Ŝi estis ĉefo de parlamenta frakcio de hungara socialista partio de 2002 ĝis 2009. Post falo de hungara premiero, de Francisko Gjurĉanj (GYURCSÁNY), ŝi fariĝas prezidento de partio.


Poste el koalicio elpaŝeco de sia liberala partnero ŝi superrigardis la persilentan parlamentan akirecon de parlamenta plimulto, kiam la populareco de sociluloj jam estis sur la historia profundo. De 2009 ĝis 2010 ŝi estis la prezidento de partio. Pro sia karakteriza alta sono ŝin sarkasmis al la „Bopatrino de la Nacio” kaj al la „Lamentulino”.

Sia misfama frazo estis: „Mi diras malrapide, ke Viktoro ORBÁN ankaŭ ekkomprenu: ne estos prezaltiĝo de gaso.” Kaj post kelkaj monatoj tamen ili altiĝis la ĝian prezon. Tiel estis ŝia nomo la sinonimo de la mensogo.

Pro sia aĝa belŝmiraĵa kuraeco ŝin sarkasmis same al la „Botoks-virino”-n. Estus de sur ŝi same diris fala hungara premiero: „Ni mesogis matene, vespere kaj tagmeze.”

Post sia morala falo, antaŭ si politika falo ankoraŭ ili prezentis unu leĝon pri la negado de holokaŭsto. La opozicio proponis ampleksigecon de leĝo kun la negado de sian kulpon de komunismo, sed en la sia grandega pozeco la socialistoj la proponon ili subenbalais de sur tablo.

Tradukis kaj kompilis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

„Reĝecopartiulo tiel estos la homo, ke oni plenkreskas” – amika interparolo de Ádám (Adamo) Pozsonyi kaj János (Johano) Pánczél Hegedűs en temaro de la reĝeco

Suba interparolo de Johano (János) PÁNCZÉL HEGEDŰS kaj Adamo (Ádám) POZSONY estas legebla kaŭzo de tio eblo de la riparo de reĝeco. La reĝeco estas en la dialogo ne nur socia- sed samspeca vivoforma alternativo same al la hungareco, al kia sian veran forton kaj sian gravecon de tio, ke kiom alaiaj kvalitoj kaj eblecoj estas ligita al tio, ol al nuntempan respublikon. La du konversaciuloj sufiĉe molnovtempe konas sin ricoprike, sed sur alaiaj vojoj proksimiĝas al reĝeco kaj alia ili pensadas pri ĝi, por alio opinias al gravo por hungareco. Adamo POZSONYI laŭ eminenta dekstra publiculo kun ilioj de la satiro kaj la humoro agas al akcepteblaj de multaj en siaj skriboj la levecojn de sociokritiko, dum Johano PÁNCZÉL HEGEDŰS laŭ historiisto, laŭ publiculo, en sia libro, en verkoj kaj en siaj prezentadoj tia – al reĝeco konektebla – en politika- kaj publikajura revivigeco li penadas, tio montas aŭtentikajn valorojn de Hungara Reĝeco kaj same eblojn de ebla ŝanĝo de ŝtatformo.

HungarujaEsperantistaKonplotodelaKonsiderej

Johano Pánczél Hegedűs – Mi volus komenci tian ĉi interparoladon kun elvoko de malnovan memoraĵon, se vi koncedas. Havas gi jam dek jarojn, ke ni interparolis ĉe vi post agrabla vespermanĝo, kaj pro Ŝvejk kaj pro la Aŭstra-Hungara Monarĥio vi rakontis, ke ĝustadire vi estas reĝecopartiulo kaj laŭ hungarulo estus tre peza alie sentas. Tia ĉi via starpunkto, se mi bone scias, ne turniĝis, sed nur – se eble tie ĉi diri – ĝi profundis. Kial naskiĝis en vi la ekkono, ke historio kaj sorto de la hungareco kaj la reĝeco komune interapertenas?

Adamo Pozsonyi – Havas ĝi jam dekkvin jarojn ankaŭ, se ne pluroj. En centro de la naŭdekaj jaroj dekuris la mia granda Haŝek-manio, tio en tia senco restis, ke kiel dirmanieran metodon mi hodiaŭe same respektas kaj mi aprezas, eĉ el ia vidpunkto neeble laŭ efiko ankaŭ mi nomus, al kio jes ja ne havas nenian komunumon de sia persono de HAŜEK, tien kaj reen ŝovadeco de liaj principoj, kio de Junaĉeĥa movado ĝis la anarĥismo, kaj ĝis la bohema nihilismo arkis tien kaj reen.

Reĝopartiulo marĝene tiel estos la viro,tiel iĝas por tio – tiel do kiu estas spritoestulo – ke oni malrapide plenkreskas, kaj oni komencas kompreni la mondon ĉirkaŭ mem. Kiel ĉu ne la viro en sia infanaĝo ŝatas la pop-muzikon (tio ĉi etapo pretere ĉe mi elrestis), poste li estos malfacila-metalulo, pli malfrue pluen oni ’ekstremadiĝas’, kaj kun sovaĝaj ’malmolkernaj’ kaj ’industrialaj’ psikozoj kuracas siajn frustriĝojn, kaj plej fine oni alvenas ĝis tien, ke ne en supren piedbateco de la kadroj, ne en la ĉiopreze renoviĝo, sed la multmiljarajn, funkcieblajn formojn devas majstre manipuli. Kaj ekskluzive la talento estas la esenco, la esprimiva forto, tute egale en kiaj travestioj oni interpremiĝ sin antaŭ nin. Sed tial ke vi pri la reĝeco eldemandadis min, respektive pri la mia rilató al ĉioj, mi tion demandus sur tion ĉi, ke mi ekkonis de hungareco la reĝeco estas ekzistgrava. La reĝeco mem estas la natura medio, en tio oni kapabla ekzisti. Ne grande oni estas vivkapabla sen tia kadro, Oni neniam estis tio.

Johano Pánczél Hegedűs – Ĉu tiokaze por reĝeco simple retrovus la viro same de mem, kvazaŭ natura kaj laŭ fino de persona „maturiĝa aŭ alvena procezo”? Tamen ie mi tie pensas, ke en tio procezo ĉiam estas punkto, kiam en viro ŝanĝiĝas, aŭ reordiĝias la aĵoj kaj tion ĉi ankaŭ inspiras io. En mia afero tion ĉi verkoj de du personoj sciigis, de Bela (Béla) HAMVAS kaj de profesoro Tomaso (Tamás) MOLNÁR. Ĉu vi havas ĉi tiajn personoj, spertojn, interparoladojn, aŭ nur legimpesojn?

Adamo Pozsonyi – Vi vidu, mi tie pensas, tio estas la vera, se la viro de mem retrovas por iaj aĵoj. Mi ne tion parolas, ke estas la unua vojo, kaj nu, kiu estas mi, ke mi decidu, al kiu kie aŭ kial, sed por mi la enaj vojoj estas unue esencaj. Kie tion mi vortigis en mia „Gábor Göre kiel filozofo” titola verko, la moderna homo tie eraras, ke ĉiam la eksteron piktuŝadas, kun la teĥnika fono oni varias, anstataŭ tio, ke en la plej interno oni ’progresus’. Kaj ĉi tie ni same alveturis al la esenco. Ĉe mi sia rekono de signifo de reĝeco tiel ekis, ke unuafoje mi grimpis sur la muron de tiel nomata ’mondsavo’ – ĉu vi memoras, en la ’subtero, el tio ni duopoj venis. la ’progresa-femina-veget'a-anarĥia’ opinioteroro difinis ĉion en la antaŭo de la 90-opaj jaroj –, kaj komence el malgraŭ ĉio mi marŝis kontraŭ ili, poste malrapidete oni fariĝis de vera konvinkiĝo la preno de normiĝado. Do ĉe mi ne tiel oni okazis, ke iuj en mian manon premis unu-du EVOLA-, HAMVAS-, a SPENGLER-volumojn, pri tio ĉi homoj mi daŭre same ne aŭdis, sed en mia vivo mi ekkomprenis, ke oni ne pasas aliel. Aliel ne estus kaj ne meritus oni vivi.

Mi notas, mi neniam ne estis adepto de ĵetado kun la citaĵoj kaj aŭktoroj. Mi ne unu homon konas, kiu el kapo citas de GUENON aŭ de Desidero (Dezső) SZABÓ, sed de onklo Matula de Stefano (István) FEKETE havas plurajn siajn aferojn al la normiĝado, kaj al la Dia ordo. Ĝuste tial ĉi CHESTERTON al mi estas plure pli difina, kiel la supre menciaj sinjoroj. Min alimaniere ne interesas la filozofio. Mi estas verkisto, kaj el la direkto de arto mi proksimiĝas al ĉio. Ĝuste pro ĉi tio CHESTERTON estas por mi pli multe pli difina. kiel la pli supre mencintaj sinjoroj.

Johano Pánczél Hegedűs – Se vi proksimiĝas el la direkto de la arto kaj la literaturo, tiam eble vi interkonsintas kun tia starpunkto, ke la reĝeco havas ian estetikon, patinan belecon, dum al la respubliko tian ĉi ne povas meti, nek kun la plej granda favoro. Al la reĝeco tie estas la ’spaco de Herooj’, se same kun ne la originalaj statuoj, la respubliko estas nur la ne moviĝanta sablohorloĝo en plien direkton kun kelkaj metroj, tion neniu ne volas renovigi. Ĉu vi havas similan ekzemplon ankaŭ en sia kapo?

Adamo Pozsonyi – Mi el la direkto de la arto proksimiĝas tion, ĉar la arto esprimas pleje la vivon. Vi ne miskompernu, ne la hodaiaŭan laŭmodan „ĉiu estu artisto” kaj litanion de la memrealigo mi blovas, sed la arto donas ree la esencon de la aĝo. Ĉi tio jam nur same de tie vidiĝas, ke sia nomo kaj sia plenumo de la monohomoj, la „furoruloj” de aĝo dum momentoj sinkas en forgeso, kaj hodiaŭ en la sia aĝo bagateligintajn aŭ apenaŭ konintajn sur homojn kaj verkojn mi vidas kun pia enprofundiĝo. „La genio estas bazformulo de la specio” – diris Dezső SZABÓ. Tio estas alia demando, ke iam tio estis ludo de la malmultaj elektituloj, kaj sed hodiaŭ ĉia idiotulo memesprimas. Sed tio ĉi estas ree nur postsekvo de la disfaleco de la baroj, de la modernismo. Foje ĝuste tiel ne estus iu artisto, ol kiel nek militoficero, aŭ ni dirus sorĉisto de tribo. Lasta estas pleje bona komparo, ĉar la ŝamano aŭ la sorĉisto kun la animomondo tenas interrilaton, kaj ie same la skribanta homo kaj same la komponisto. Kaj tie ĉi enŝaltigas ankaŭ la beleco, aŭ mi plie tiel formuladus, ke la nocio de la kvalito. La kvalito nome estas dekstra ĉiam. La maldekstro ne havas kvaliton. La esenco de la maldektro, ke la plejan nivelojn ni detiras de sur malpejan nivelon, aŭ kun alie formulade: a malplejan nielojn ni kunportas en pli gajnan situacion la pli supraj niveloj, aŭ la kvalito je malutilo. Tion ĉi ankaŭ mi detale eksplikis en mia „Gábor Göre kiel filozofo” titola malgranda verko. Jes la reĝeco estas bela. Kiel estas bela unu, kun mano skulpta unika pretiga kverka brakseĝo. La demokratio kontraŭe estas turpa. Kiel unu KÁDÁR-aĝa, amasproduktada tabureto.

Johano Pánczél Hegedűs – En tio ĉi, kian vi diras tio estas bona, ke ni havas ankaŭ ian rilatigan fundamenton, ĉar unu manĝaĵpeca – por vi eble unu tranĉaĵa – kadarismo ricevis al ni. Sed poste ne al la originala ŝtatformo ni reiris, se dal la respubliko, kion pleje laŭ mi neniu ne sentas al mem, ne havas veran metaĵon, sian tenan forton en tio, ke ni vivas en tio ĉi. La tuto havas identecodeficiton mie. Kion vi pensas, de la moderna hungarulo havus ian signifon, ĉu okazus ia turniĝeco en le vivo, se ni flankiĝus ree al reĝeco?

Adamo Pozsonyi – Mi estos cinika. Al la mezhomo estas egale, La mezhomo ne havas nenian survidadon ne nur ne sur tuton, sed nek sur fragmentojn. Nek sur la sian malgrandan vivon. Oni ne estas en tia nivelo. Flanke la senco de la vivo ĝuste la atingeco de la niveloj. Tio ĉi laŭ mi dum la unu vivo ne eblas, sed en tio ĉi ni ne eniru, ĉar ĝi kondukas fore. Ĝuste pri tio estas damaĝa la maldekstreco, ĉar ĝi la vivelojn metas eksteren. Sed reire al la demandon, la amaso tion sekvas, kion oni lokigas antaŭe. Tian ĉi pensmanieron oni nomas al filistra. Malnovtempe la filistro vizitis en preĝejon, oni metis puntokovrilon sur la brakapogilon de la fotelo kaj oni indignis, se la sia knabino de la najbarino estis kurta la sia jupo, pro ke tio estis la ĝusta normo, kion oni kopiis. Hodiaŭe samoni aĉetas plasman televidilon, oni iras en sunatorion, oni metas korpojuvelon [’trapenetrilon’, ’pirsingon’] en sian nazon, kaj tion oni diras: ’fiku’. Tial ne estas egale, kio estas la normo. Kion ni lokigas antaŭ la amason. Utila estas jam en la vivo de la plebo, se estus ion sekvi. Postiri ion, suprenrigardi sur ion nur tion povas esti, kio suprenstaras. Kiu estas pli alta orda. Kaj ĉar mi vidas, vi volas ricevi demandon de mi same en publikjura senco, nu tiel ĉi mi eldiras: en la vivo de la mezhomo eksplodus pozitiva metamorfozo, se ni revenus anstataŭ la respubliko al la miljara reĝeco.

Johano Pánczél Hegedűs – Bona estas la sia perspektivo de tian vi diras, ĉar interpretebla estas same en tio nivelo, kio foje derestas al mi ankaŭ, kiam oni invitas min por prezentadoj, ke mi parolu pri la ebleco de la restaŭreco, Tio estas unu deficito al homoj mi tion kredas, ke oni ne en partio de natura hierarĥio vivas, ne estas nenio, kio radius sur oni, spite tion de la apostola hungara reĝo ĉiam estis tia ĉi rolo, por tio la hungaruloj aprobis, ke estu supren sin iu, kiu difinas kaj kuntenas en unuecon. Kion vi pensas, ĉu estus taŭga la hodiaŭa hungarulo vivi ree laŭ parto de hierarĥio, konvertiĝe tiel ĉi al sian genion ankaŭ malgrande?

Adamo Pozsonyi – Ni ne scias, ke estus taŭga la hodiaŭa homo denove laŭ ono de hierarĥio vivi. Generiacioj plenkreskis tial, ke la ekzisteco de la hierarĥio ne estis al si natura. Ne la reĝo ne estis supren oni, la nobelaro, aŭ la klerikaro, sed nek la siaj gapatroj nek. Hodiaŭ sur la idiotan 68-an cerbolaveson socianiĝa „plenkreskulo” tion diras al samklasano de sia knabo, ke: ’vi ciumu min brave!’ Kaj oni ne konas, kial oni ne estimas lin kaj kial oni surkreskas en sian kapon propra ideto. Kaj kia estas la plej malbona, jam same nek la hierarĥion pri principa ebeno akceptuloj, sin dekstrulon, aŭ konservemulon konfesantoj nek estas kapablaj en la praktiko travivi kaj akcepti. Mia sperto estas tio, ke oni de la sube estantaj – tiel en kono, tiel en vivjaroj – niveloj oni pretendas la honoron, sed supren ĉion jam oni ne donas. Mi timas, tio ĉi el la homa karektero devenas. Mi tion kredas, la hierarĥion la mezhomo jam nur tiam estos kapabla akcepti, se oni ne havos alian elekton. Se la viveco refluos en la normalan fluejon. Tiam sekve ree tio estos la normo, kaj nek altrudiĝas, he oni estus alie. Tial ke de tio ĉi la nivelita, nihilista, politike korekta okcidenta civilizo, tiel nek multoj nek estas poste, ankoraŭ ni ĝisvivos tion momenton.

[Ĝi eldoniĝis sur la plej populara kaj scienca-pretenda hungara monarĥista portalo ’Regnum!’, en 2010. jaro]

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)