Suba interparolo de Johano (János) PÁNCZÉL HEGEDŰS kaj Adamo (Ádám) POZSONY estas legebla kaŭzo de tio eblo de la riparo de reĝeco. La reĝeco estas en la dialogo ne nur socia- sed samspeca vivoforma alternativo same al la hungareco, al kia sian veran forton kaj sian gravecon de tio, ke kiom alaiaj kvalitoj kaj eblecoj estas ligita al tio, ol al nuntempan respublikon. La du konversaciuloj sufiĉe molnovtempe konas sin ricoprike, sed sur alaiaj vojoj proksimiĝas al reĝeco kaj alia ili pensadas pri ĝi, por alio opinias al gravo por hungareco. Adamo POZSONYI laŭ eminenta dekstra publiculo kun ilioj de la satiro kaj la humoro agas al akcepteblaj de multaj en siaj skriboj la levecojn de sociokritiko, dum Johano PÁNCZÉL HEGEDŰS laŭ historiisto, laŭ publiculo, en sia libro, en verkoj kaj en siaj prezentadoj tia – al reĝeco konektebla – en politika- kaj publikajura revivigeco li penadas, tio montas aŭtentikajn valorojn de Hungara Reĝeco kaj same eblojn de ebla ŝanĝo de ŝtatformo.
HungarujaEsperantistaKonplotodelaKonsiderej
Johano Pánczél Hegedűs – Mi volus komenci tian ĉi interparoladon kun elvoko de malnovan memoraĵon, se vi koncedas. Havas gi jam dek jarojn, ke ni interparolis ĉe vi post agrabla vespermanĝo, kaj pro Ŝvejk kaj pro la Aŭstra-Hungara Monarĥio vi rakontis, ke ĝustadire vi estas reĝecopartiulo kaj laŭ hungarulo estus tre peza alie sentas. Tia ĉi via starpunkto, se mi bone scias, ne turniĝis, sed nur – se eble tie ĉi diri – ĝi profundis. Kial naskiĝis en vi la ekkono, ke historio kaj sorto de la hungareco kaj la reĝeco komune interapertenas?
Reĝopartiulo marĝene tiel estos la viro,tiel iĝas por tio – tiel do kiu estas spritoestulo – ke oni malrapide plenkreskas, kaj oni komencas kompreni la mondon ĉirkaŭ mem. Kiel ĉu ne la viro en sia infanaĝo ŝatas la pop-muzikon (tio ĉi etapo pretere ĉe mi elrestis), poste li estos malfacila-metalulo, pli malfrue pluen oni ’ekstremadiĝas’, kaj kun sovaĝaj ’malmolkernaj’ kaj ’industrialaj’ psikozoj kuracas siajn frustriĝojn, kaj plej fine oni alvenas ĝis tien, ke ne en supren piedbateco de la kadroj, ne en la ĉiopreze renoviĝo, sed la multmiljarajn, funkcieblajn formojn devas majstre manipuli. Kaj ekskluzive la talento estas la esenco, la esprimiva forto, tute egale en kiaj travestioj oni interpremiĝ sin antaŭ nin. Sed tial ke vi pri la reĝeco eldemandadis min, respektive pri la mia rilató al ĉioj, mi tion demandus sur tion ĉi, ke mi ekkonis de hungareco la reĝeco estas ekzistgrava. La reĝeco mem estas la natura medio, en tio oni kapabla ekzisti. Ne grande oni estas vivkapabla sen tia kadro, Oni neniam estis tio.
Johano Pánczél Hegedűs – Ĉu tiokaze por reĝeco simple retrovus la viro same de mem, kvazaŭ natura kaj laŭ fino de persona „maturiĝa aŭ alvena procezo”? Tamen ie mi tie pensas, ke en tio procezo ĉiam estas punkto, kiam en viro ŝanĝiĝas, aŭ reordiĝias la aĵoj kaj tion ĉi ankaŭ inspiras io. En mia afero tion ĉi verkoj de du personoj sciigis, de Bela (Béla) HAMVAS kaj de profesoro Tomaso (Tamás) MOLNÁR. Ĉu vi havas ĉi tiajn personoj, spertojn, interparoladojn, aŭ nur legimpesojn?
Adamo Pozsonyi – Vi vidu, mi tie pensas, tio estas la vera, se la viro de mem retrovas por iaj aĵoj. Mi ne tion parolas, ke estas la unua vojo, kaj nu, kiu estas mi, ke mi decidu, al kiu kie aŭ kial, sed por mi la enaj vojoj estas unue esencaj. Kie tion mi vortigis en mia „Gábor Göre kiel filozofo” titola verko, la moderna homo tie eraras, ke ĉiam la eksteron piktuŝadas, kun la teĥnika fono oni varias, anstataŭ tio, ke en la plej interno oni ’progresus’. Kaj ĉi tie ni same alveturis al la esenco. Ĉe mi sia rekono de signifo de reĝeco tiel ekis, ke unuafoje mi grimpis sur la muron de tiel nomata ’mondsavo’ – ĉu vi memoras, en la ’subtero, el tio ni duopoj venis. la ’progresa-femina-veget'a-anarĥia’ opinioteroro difinis ĉion en la antaŭo de la 90-opaj jaroj –, kaj komence el malgraŭ ĉio mi marŝis kontraŭ ili, poste malrapidete oni fariĝis de vera konvinkiĝo la preno de normiĝado. Do ĉe mi ne tiel oni okazis, ke iuj en mian manon premis unu-du EVOLA-, HAMVAS-, a SPENGLER-volumojn, pri tio ĉi homoj mi daŭre same ne aŭdis, sed en mia vivo mi ekkomprenis, ke oni ne pasas aliel. Aliel ne estus kaj ne meritus oni vivi.
Mi notas, mi neniam ne estis adepto de ĵetado kun la citaĵoj kaj aŭktoroj. Mi ne unu homon konas, kiu el kapo citas de GUENON aŭ de Desidero (Dezső) SZABÓ, sed de onklo Matula de Stefano (István) FEKETE havas plurajn siajn aferojn al la normiĝado, kaj al la Dia ordo. Ĝuste tial ĉi CHESTERTON al mi estas plure pli difina, kiel la supre menciaj sinjoroj. Min alimaniere ne interesas la filozofio. Mi estas verkisto, kaj el la direkto de arto mi proksimiĝas al ĉio. Ĝuste pro ĉi tio CHESTERTON estas por mi pli multe pli difina. kiel la pli supre mencintaj sinjoroj.
Adamo Pozsonyi – Mi el la direkto de la arto proksimiĝas tion, ĉar la arto esprimas pleje la vivon. Vi ne miskompernu, ne la hodaiaŭan laŭmodan „ĉiu estu artisto” kaj litanion de la memrealigo mi blovas, sed la arto donas ree la esencon de la aĝo. Ĉi tio jam nur same de tie vidiĝas, ke sia nomo kaj sia plenumo de la monohomoj, la „furoruloj” de aĝo dum momentoj sinkas en forgeso, kaj hodiaŭ en la sia aĝo bagateligintajn aŭ apenaŭ konintajn sur homojn kaj verkojn mi vidas kun pia enprofundiĝo. „La genio estas bazformulo de la specio” – diris Dezső SZABÓ. Tio estas alia demando, ke iam tio estis ludo de la malmultaj elektituloj, kaj sed hodiaŭ ĉia idiotulo memesprimas. Sed tio ĉi estas ree nur postsekvo de la disfaleco de la baroj, de la modernismo. Foje ĝuste tiel ne estus iu artisto, ol kiel nek militoficero, aŭ ni dirus sorĉisto de tribo. Lasta estas pleje bona komparo, ĉar la ŝamano aŭ la sorĉisto kun la animomondo tenas interrilaton, kaj ie same la skribanta homo kaj same la komponisto. Kaj tie ĉi enŝaltigas ankaŭ la beleco, aŭ mi plie tiel formuladus, ke la nocio de la kvalito. La kvalito nome estas dekstra ĉiam. La maldekstro ne havas kvaliton. La esenco de la maldektro, ke la plejan nivelojn ni detiras de sur malpejan nivelon, aŭ kun alie formulade: a malplejan nielojn ni kunportas en pli gajnan situacion la pli supraj niveloj, aŭ la kvalito je malutilo. Tion ĉi ankaŭ mi detale eksplikis en mia „Gábor Göre kiel filozofo” titola malgranda verko. Jes la reĝeco estas bela. Kiel estas bela unu, kun mano skulpta unika pretiga kverka brakseĝo. La demokratio kontraŭe estas turpa. Kiel unu KÁDÁR-aĝa, amasproduktada tabureto.
Johano Pánczél Hegedűs – En tio ĉi, kian vi diras tio estas bona, ke ni havas ankaŭ ian rilatigan fundamenton, ĉar unu manĝaĵpeca – por vi eble unu tranĉaĵa – kadarismo ricevis al ni. Sed poste ne al la originala ŝtatformo ni reiris, se dal la respubliko, kion pleje laŭ mi neniu ne sentas al mem, ne havas veran metaĵon, sian tenan forton en tio, ke ni vivas en tio ĉi. La tuto havas identecodeficiton mie. Kion vi pensas, de la moderna hungarulo havus ian signifon, ĉu okazus ia turniĝeco en le vivo, se ni flankiĝus ree al reĝeco?
Adamo Pozsonyi – Mi estos cinika. Al la mezhomo estas egale, La mezhomo ne havas nenian survidadon ne nur ne sur tuton, sed nek sur fragmentojn. Nek sur la sian malgrandan vivon. Oni ne estas en tia nivelo. Flanke la senco de la vivo ĝuste la atingeco de la niveloj. Tio ĉi laŭ mi dum la unu vivo ne eblas, sed en tio ĉi ni ne eniru, ĉar ĝi kondukas fore. Ĝuste pri tio estas damaĝa la maldekstreco, ĉar ĝi la vivelojn metas eksteren. Sed reire al la demandon, la amaso tion sekvas, kion oni lokigas antaŭe. Tian ĉi pensmanieron oni nomas al filistra. Malnovtempe la filistro vizitis en preĝejon, oni metis puntokovrilon sur la brakapogilon de la fotelo kaj oni indignis, se la sia knabino de la najbarino estis kurta la sia jupo, pro ke tio estis la ĝusta normo, kion oni kopiis. Hodiaŭe samoni aĉetas plasman televidilon, oni iras en sunatorion, oni metas korpojuvelon [’trapenetrilon’, ’pirsingon’] en sian nazon, kaj tion oni diras: ’fiku’. Tial ne estas egale, kio estas la normo. Kion ni lokigas antaŭ la amason. Utila estas jam en la vivo de la plebo, se estus ion sekvi. Postiri ion, suprenrigardi sur ion nur tion povas esti, kio suprenstaras. Kiu estas pli alta orda. Kaj ĉar mi vidas, vi volas ricevi demandon de mi same en publikjura senco, nu tiel ĉi mi eldiras: en la vivo de la mezhomo eksplodus pozitiva metamorfozo, se ni revenus anstataŭ la respubliko al la miljara reĝeco.
Johano Pánczél Hegedűs – Bona estas la sia perspektivo de tian vi diras, ĉar interpretebla estas same en tio nivelo, kio foje derestas al mi ankaŭ, kiam oni invitas min por prezentadoj, ke mi parolu pri la ebleco de la restaŭreco, Tio estas unu deficito al homoj mi tion kredas, ke oni ne en partio de natura hierarĥio vivas, ne estas nenio, kio radius sur oni, spite tion de la apostola hungara reĝo ĉiam estis tia ĉi rolo, por tio la hungaruloj aprobis, ke estu supren sin iu, kiu difinas kaj kuntenas en unuecon. Kion vi pensas, ĉu estus taŭga la hodiaŭa hungarulo vivi ree laŭ parto de hierarĥio, konvertiĝe tiel ĉi al sian genion ankaŭ malgrande?
Adamo Pozsonyi – Ni ne scias, ke estus taŭga la hodiaŭa homo denove laŭ ono de hierarĥio vivi. Generiacioj plenkreskis tial, ke la ekzisteco de la hierarĥio ne estis al si natura. Ne la reĝo ne estis supren oni, la nobelaro, aŭ la klerikaro, sed nek la siaj gapatroj nek. Hodiaŭ sur la idiotan 68-an cerbolaveson socianiĝa „plenkreskulo” tion diras al samklasano de sia knabo, ke: ’vi ciumu min brave!’ Kaj oni ne konas, kial oni ne estimas lin kaj kial oni surkreskas en sian kapon propra ideto. Kaj kia estas la plej malbona, jam same nek la hierarĥion pri principa ebeno akceptuloj, sin dekstrulon, aŭ konservemulon konfesantoj nek estas kapablaj en la praktiko travivi kaj akcepti. Mia sperto estas tio, ke oni de la sube estantaj – tiel en kono, tiel en vivjaroj – niveloj oni pretendas la honoron, sed supren ĉion jam oni ne donas. Mi timas, tio ĉi el la homa karektero devenas. Mi tion kredas, la hierarĥion la mezhomo jam nur tiam estos kapabla akcepti, se oni ne havos alian elekton. Se la viveco refluos en la normalan fluejon. Tiam sekve ree tio estos la normo, kaj nek altrudiĝas, he oni estus alie. Tial ke de tio ĉi la nivelita, nihilista, politike korekta okcidenta civilizo, tiel nek multoj nek estas poste, ankoraŭ ni ĝisvivos tion momenton.
Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)
Nincsenek megjegyzések:
Megjegyzés küldése