Vi estas tiu, kiun vi ŝatas

Est 8,12p

Se mi la piedpilkon amas, mi pri tio parolas en ĉia tago, en ĉia minuto, pri tio mi revas, al tio mi estas feliĉa aŭ malĝoja, kial mi estas futbalo-admiranto. Ĉu ne?

Se mi operajn melodiojn klabadas inter laboro, se ĉion mi legas pri Erika MIKLÓSA aŭ pri CALLAS, se en ia ajn muziko ĉi tion aŭ tio klasikan melodian orkon mi opinias malkovri, kaj se laŭ mi al János KÓBOR (en la kompareco kun tri tenoro) estas peko kontraŭ Dio en scenejon paŝi sen muzika instruiteco, kaj ĉi tion (la mian veran aŭ malveran aserton) mi ĉe ĉiu paŝo mi deklamas, kial mi estas opero-admiranto. Ĉu ne?

Ĉu ne, ĉu ĉi tio ne estas demando? Ĉar se tio estas prava, ke „tio vi estas, kion vi manĝas”, kial ankaŭ ni dirus tion, ke „tio vi estas, kial vi entuziasmas”, „tiu vi estas, kion vi ĉiam menciadas”.

Sed ĉi tio ne estus malfeliĉo, ja ĉu kiu ne havus ian manion. Ĉar iel, sed: „manio estas la vivo”. Ĉefe, se ni manie amas la vivon. Sed la vivon ne estas merita same ami aliel, nur vivsimile, necese por vivo, nure „manie”.

Estu manio tien, manio ĉi tien, sed estas tia grado de la manio, kiam tio jam ne estas manio, sed estas unuflankeco, antaŭjuĝo, konceptigadeco, antaŭopinio, strikta horizonteco, kaj tiel tio signifas ian malvastan spiriton. 

Kiam jam estas egale kio okazas, el ĉio agado, el ĉio pasaĵo ĉiam saman konkludon oni tiras. Estas egale kio okazis! Laŭ vera fanatikulo – de la faktoj ne lase mem oni perturbigi – same postsekve laŭ malbona misiisto samon mi papagas, samon mi ripetas, io ajn same okazu.

Tia ĉi grado de la manio nome jan ne estas manio, tio estas tio ne malutilas al neniu, neniun ne ĉagrenas, ne insultas, ĉar ĝi diras pravon, sed ĉi tiam jam la manio konfederas kun la mensogo.

Kiam la subjektiva valortakco kun konscie prenita sur sin aŭ kun tolerita mensogo konfederas , tio jam ne estas manio. Ĉi tio jam estas la Triumfo de Mensogo, kaj ĉi tiel mem estas la Enkorpiĝa Mensogo, tio estas jam mem estas la Surteriĝen Satano.

Mi formulis manie – mi estis insulta – ĉu aŭ jam rekte fanatike?

Se mi tion respondas: „ne interesas min”, kiam sendube.

Sed mi ne forgesu nek tion, ke kun ĉio „efiko” same mezura „kontraŭefiko” estas ligita kune.

Kiel la pendolo elsvingiĝas en unuan direkton, same tiel same elsvingiĝos en alian direkton. Kaj ĉi tio estas natura. Ĉu ne?

Tamen ĉiu scias, ke la „Vero” estas ie sur „Mezo”.

Iaj enmemoriĝis al mi, kiam hazarde (aŭ same ne tiel hazarde) mi implikiĝas en hejpaĝon.

Mi multe jam rakontis, ke la esperanta movado – kio laŭ siaj naivaj kaj utopistaj vidpunktoj estas ĉarma kaj neniel ne estas nekondamnebla eksperimento de la humaneco – bedaŭrinde enmiksiĝis en la trenaĵon de la ultramaldeksto; de la sia naskiĝo komunistoj, kriptakomunistoj, radikalaj socialistoj kaj „utilaj idiotoj” laboradis apude. Kaj en tion – jes! – mi enkomprenas de komenco IGNOTUS, tra KARINTHY la signifoplenan onon de tielnomata ‘eliteco’ de la unua triono de pasta centono. Kiuj, se devis elekti, sen palpebrumo la INTERnaciismon, la inter nacieconelektis anstataŭla nacio kaj la nacia vidpunkto – almenaŭe en Hungario.

Ĉar al ni ĉi tio estas nia malnova malsano. Ni kun ĉi tio malsano kontraŭbatalis depost centonoj.

Ĉu kaj kial estas tio, ke la franculo, la angulo, la esperantisoj de aliaj nacioj unufoje estis franca, angla, litova, aŭ juda kaj nur duafaze esis ili esperantistoj?

Ĉu kial estas tio, ke ĉe ni estis nacia sporto, samspeca manio la hungaro-malgloreco kaj la patrujoperfido?

Same al ADY devu estis morta malsano al tio, ke li divenu, kiel grandajn sensencarĵojn ankaŭ li diris en sia pli juna aĝo, en ia kazo. Attila-n JÓZSEF-on ankaŭ devis elŝlosi el „la Partio” al tio, ke li ne de „frat-tankoj” atendu, ke poste tioj „disbruos rimojn”. Sed nur tiam estis malfrue, tiam jam li nerevokeble kompromitis sin. Apud io – ĉi tie kontraŭ io. Oni ne devas miri. Vi estas tiu, kion ve manĝas, vi estas tiu, pri kio vi entuziasmas.

Unufoje estis unu esperantistino. Vi prononcu sencere, unu neniu, unu ’niemand’-o. (– „esperanto estas nenies propraĵo” –) Ŝi ne faris nenion, nur ŝi lernis esperantan lingvon. Ĉu ke kiome? Mi ne scias. Ĉu tiome, kiel KARINTHY? („Mi parias experantei.”- ĉi tie!) Ĉu aŭ tiome, kiel s-ro ĉefreverendo Sándor GIESSWEIN?

Nome mi trovis unu hejmpaĝon, Ĝi listigas la siajn memortabulojn de hungariaj herooj de de la esperanta lingvo.

Kaj en ĉi tia listo estas ene unu Kató HÁMÁN, la terorista kasistino de la Okcidenta stacidomo, kiun la polico pro ŝia kontraŭŝtata aktiveco plurfoje arestis. En la „malbenito” ne sekretigis, ke al policistoj de HORTHY havis pravon: ŝi fakte klopodis sur faligo de sistemo, kiel tia el Moskvo direktita suicida bombo. Oni arestis ŝin, oni priaŭskultis ŝin, oni ellasis ŝin. Ĉu ke oni batis ŝin? Certe. Ni ne forgesu, la 20-aj, la 30-aj joroj ne estis tio aĝo, kiam la „humajn jurojn” tie febre oni estus defendis. (Ne tiel, ke ĉe Hungario en 23-an Oktobro 2006…) Tiam tio ĉi metodo estis kutima ilo de premagado.

Nu, ĉi tiu ’Kató’ post unu priaŭskulto ŝi hejmen iris kaj post kelkaj monato ŝi mortis. Ĉu kial? Mi pensas tial, ĉar en ŝia organizaĵo tiaj netransponteblaj anomalioj kreiĝis, tioj malhelpis la pluan regulan funkciecon de ŝia organizo. Ĉu ke de kio ŝi havigis tiajn anomaliojn? Ĉu de kio mi scius? Mi ne estas mortenketisto.

Sed en la hejmpaĝo same hodiaŭ tia mensogo estas, ke Kató HÁMÁN en la policejo de HORTHY-aĝo mortis en la „torturoj”. La Vikipedio ne ĉi tiel konas, sed ĝi tuŝas unuan legecon de la fabelo. Ĉu kaj kio estas la fonto: nu, tio kion mi nun citis, la salma esperanta paĝo. La cirklo fermiĝis, venis fino al historio.

Aliflanke tion mi demandus, ke la hungar(i)aj esperantistos kiel kaj kial surprenus ĝis hodiaŭaj tagoj tian Kató-n HÁMÁN-on, kiu – ni konfesu – nek pri la esperanta lingvo nek la sia patruje ne agis nenion. Ĉi tio paĝo aliparte kvazaŭ laŭ „esperanta sanktulo” menciadas ŝin. Estu, lernu la juneco malmultan komunistan cerbolavon…! Komprenas mi! [Rátkai Árpád: Eszperantáliák Magyarországon] Ne estus malbona, mi forgesus, mi trapaŝus ĝin, se subite mi ne trovus alian ’niemand’-on. György KILIÁN. Ĉu kiu estas tio neniu? Kaj ĉu kial li estas sur la glorotablo de esperantistoj? Ĉu kion li faras, kun tio li meritis? Ĉu se ni tion nek scias, kie kraŝis sia maŝino en la 2-a mondmilito, tiam tion ni de kie scias, de kio same li estis esperantista heroo?

La plej bela – kaj la plej karakteriza – dum al mi unu turisma „memorŝtono” en ABALIGET. Ĝi staras (sendifekte) ĝis hodiaŭ tagoj apud enirejo de la stalaktit-groto. Ĉu ke al kio ĝi pretiĝis siatempe, nur mi suspektas. Mi malkonfidas, ke al soveta soldata tomboŝtono, al postrestita tombŝtono ĉar en la mensperdinta planekonimio ni ne povis prepari tiom sovetan tombon, kiomajn tombŝtonojn oni fabrikigis kun ni . Tiel estis ruĝa la kvinfina stelo. Kun neforlavebla ruĝa farbo. Poste, post kiam tioj estis superflua, oni fordonis al la esperantistaj kamaradoj (Pardonu: samideanoj.), kiuj pentis la stelon sur verdan. Pleniĝis-pasis la tempo, venis la acidaj pluvoj, „forflugis super la ŝtono la fero-dento de la tempo”, kaj la farbo deskvamiĝis. Kaj eklumis la neforlamebla kaj la neforgesebla kvinfina ruĝa stelo.

Kiam ni parolas pri la nova aĝo en la historio de la hungara popolo, kiam jam malfermite ebla paroli pri la kulpoj de komunismo, ĉu tiam fakte ankoraŭ ekzistas unu orgazizaĵo en Hungario, kio persilente prenas sur sin la kulpojn de komunismo, la respondecon pri la kulpoj?

Ĉu vere la Hungaria (ne: Hungara!) Esperanto-Asocio restis unusola pluenportanto de la komunista, internacia ideo? Kiel Gáspár Miklós TAMÁS? Ni humoru: vere, eble ankaŭ lin devus mencii inter la granduloj de „la movado”! Ĉu ne? Ĉu ne pripensis ĉi tion ankoraŭ la prezidentaro de la HEA?

Ĝis tio ne pri la konsciaj, pri la perfortaj, insistaj, komunistaj ’niemand’-oj ni parolu , ne ili estu la niaj modeloj kaj la ekzempluloj de la plenkreskonta juneco! Ni parolu plie de sur la rekonstrueco de ’Regnum Marianum’!

Jam, se sur la moskva spaco Ruĝa estis rekonstrui la Kazanjan katedralon, kion Stalin detruigis. Ĉi tio same estus la ŝablono de la HEA! Ĉu kiam estos?

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)