La interbatiĝema Sanktaklaŭso

Pri Sankta Nikolao, pri la pli poste Sanktaklaŭso multa legendo cirkulas, jes ja la plejparto nur la al tri knabinoj de vidvino enĵetintajn paketojn menciadas, el tio pli malfrue la paketo de Santaklaŭso elformiĝis.

Tiu aliparte laŭ fakto estas kanstatebla, ke oni estus io en tiu biografia indiko, ke antaŭ sia konvertiĝo li estis tre interbatiĝema homo, li estus eblinta la ĥimero de urbo, kiu plurfoje per fizika perforto klopodis plenumigi sian pensintan aŭ realan veron. El lia rekonstruinta vizaĝo neme unu iam rompinta kaj malbone kunfandiĝinta nazo rerigardas nin, kiajn traŭmatojn oni kutimis elsuferi de pugnubato. Kaj nome – okaze de Santaklaŭso –, de unu dekstramana bubo.

Sed por ke ne ni pensu, ke kun lia konvertiĝo, aŭ kun por iĝi episkopo de Mira je magia bastonfrapo aliiĝis la aferoj!

La legendaro nume ankaŭ havas unu epizodon la antaŭhistorion decantan, el 325, kiam cezaro Konstanteno la Granda kunvoki la faman koncilion de Nicea.

Notis la legendaro, ke kiam la pli poste Santaklaŭso ekvidis inter la kunvenintaj episkopoj Arion, la aleksandian diakonon – kies doktrinoj tre dividis la kuniĝulojn, kaj kies fine estis dankeblanta kunvoko de tio ĉi tuttera koncilio – li aliras al li kaj donis survagon.

Sed estis unu granda malfeliĉo. La kunvenon kunvokanta cezaro antaŭe kondiĉis: „Sed neniu perforto!” Li ordonis, ke kiu provus interbatiĝi, tiu kun hontiĝo li eksigos, tiu ne partoprenus interkonsiladon, kaj ankoraŭ el sia episkopa ofico oni evikcios lin.

Jam mem tiu cirkonstanco estas cerbumenda, ke en unu klare religia sinodo unu laikulo prezidas, sed sur tio ĉi vidpunkto ni transpaŝu facilmove. Prefere tiu estas enpensiĝenda, ke kial oni devis tian dispozicion fari? Ĉu la reguligo de la ekaperintaj teologiaj polemikoj jam ankaŭ tiam oni estis tiel la sia kutima metodo la fizika perforto?
Kaj se jes, tiam kial ni miras pri sekvontaj?

Je la sufiĉe da proksima tempopunto al okazaĵo pretiĝis unu murpentraĵo, en ĝia maldekstra malsupra angulo ĉiukaze ĝi prezetas la scenon. Per milda spektakla eŭfemismo tiun ni vidas , kiel la pli posta Sanktaklaŭso per sia dekstra mano „tusetas” vizaĝon de Ario. Ĉu ĝi estis vangofrapo aŭ pugnazo, kiun recevis Ario? Ĉi tion ni ne ekscios neniam.

Sed ĉar sendube al perforto venis la vico – konvene laŭ dispozocio de cezaro – la Nikolao de Mira tuj estus forlasinta la interkonsiliĝon kaj de sia episkopa ofici oni estus devinta eviksii.

Sed li ne faris.
Onidire nome tuj manifestiĝis unu angelo – laŭ alia varietato mem Jesuo Kristo, kun Sankta Dipatrino –, kaj ili defendis la episkopon. Tiun ili diris ke Nikolao estas senkulpa pro en kulpo kiun oni sarĝantiĝis, per kio lin nur la amo pri Dio estris lin, ne ia pasio aŭ eventuale la malamo.

Do Nikolao restis, kaj la koncilio juĝis kuntraŭ doktrinojn de Ario, estige la unuan kristanan universalan kredkonfeson, kiu ankoraŭ daŭre dividis la kristanan mondon.

Al la historio ankoraŭ ankaŭ ĝi apartenas, ke tiam Ario havis grandlinie 65 jarojn, sed Nikolao aŭ 55, aŭ 39 jarojn.

Ĝi okazis kiel okazis, sed pli malfrue Ario estos episkopo de Konstantinopolo, same patriarĥo. Numero de siaj adeptoj tempe, ankoraŭ ĉirkaŭ ĝis 400 jaroj la liaj doktrinoj signifas la ĉefvicon de kristanismo, ĝis tute konvertiĝo de la visigotoj, ĝis iliaj katoliziĝo, sed en la postaj herezmovadoj, ĉe la bogumiloj, ĉe la katarismuloj kaj ankaŭ en Italio ek-ekaperas la iama per vangofrapo aŭ per pugna silentigi dezirintaj liaj opinioj.

Per Spegulo

Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsidere Progresantoj

(HEKKP)