Raptoro

Ĉiam mi konis, ke la scienco, kiel tia, estas superflua. Ĉi tion mi anoncas ĝis longe. Ĉar ni rigardu, ĉu de kio estas fiera la scienco? Estas donita amasamasaj malsanoj, naturaj katastrofoj kaj sociaj pestaĉoj, kiuj sen granda ĉeflitera „progreso” same ne ekzistus. Je tian venas la fiera scienco, kaj preze de senfinaj suferoj kaj fortostreĉoj ĝi trovas la unventon – kun tio kompreneble pli novajn pestaĉojn verŝegas sur kolon de la mondo.

Inter pakado de mia librejo ekkonsterniĝis refoje de sur tian ĉi veron, la fleksadiĝo sur la malsupra breto donis pli novan enan ŝerĝon al daŭrigo de mia misio.

La super-tridekuloj ankoraŭ eble memoras pere de Zdeněk BURIAN ĉeĥa pentristo kaj grafikisto – laŭ snoba difino: „paleo- pentristo – pri ilustritaj prabestaj libroj. La ’GONDOLAT’ eldonis ĉi tiojn en la 70-aj, 80-aj jaroj. Ĉio estis tre dika, kaj ili estis plene kun grandiozaj prabestoj. Tia ĉi saŭro, tia saŭro, ŝirantaj dentoj, skvama dorso, cent metra vosto, multa cent tuno. Nu, do mi sidiĝis en la fotelon rigardadi, kaj tre baldaŭe mi devis diveni, ke mi alvenis en alian dimension. Sence dum dudek jaroj ne ekzistis en miaj manoj simila, kaj nun mi konstermiĝis, ke la kun granda gravigeco el alparadintaj klarigoj ĝis hodiaŭ nenio estas aktuala. Iel apenaŭe. Estis la tia granda behemotaĵo, pri tio tion sciumigis la verkisto – kiu laŭ mi bovinon ne tenis, ne nur ne tian ĉi imagintan vivulon –, ke ĝi devis stari ade-ree en akvo, cetere ĝi estus kadukfali pro sia pezo. Oni ŝajnas, ĉi tion same sep jare mi opiniis suspektinda. Nu, pri tio mi legis pasintjare, ke ĝi ne estis. Duonon de prabestoj jam oni nomas alie, kiel en templimo de ĝia eldoneco de la libro, ne tie vivis, ne tiel granda, kaj ne tiam. La cetero akuratas. Estas tio la umo, tion en la holividaj kretenaĵoj tiel oni nomas: ’raptoro’. Tio laŭ BURIAN ne ekzistas. Mi trovis brute, sed ĝi ne estas ene.

„Kun kretenoj ni ne polemikas.” Aŭ: „Se vi toleras, ke la plebo malfermu la sian buŝon, oni estos misuzi kun tio.” Ĉi tioj estas eternaj veroj. Oni estas ĝisdataj de Cezaro. Ĉu la scienco?

Mi enmemoriĝas, kaj pri la Plutono intere malkovriĝis, ke same ĝi ne estas planedo. Kaj jam siatempe mi kredis.

Ádám POZSONYI

cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)