Joyce - Epokspirito

Antaŭ tagoj mi metadis en la breto, kaj tie, la pleje sube en miajn manojn ektrovis dikan, gravan volumon. Mi rigardas la sian kovrilon, kun ĉevalaj tipoj ĝi floras: Ulysses. Fama-misfama sia enueco de James Joyce.

Mi memoris, kvazaŭ 15 jare mi provis perforti mian naskiĝintan bonguston, kaj mi komencis tion legi: senespere. Nu, mi diras, antaŭjare certe mi ne estis devante leviĝinta, mi faras jam reefoje eksperimenton. Post la unua horo mi rezignis. Nur unu vorto decas al tio: neĝuebla.

Kiel mi sidis tie kun torturinta mieno, en miaj manojn kun bestaĉa-malfacila libro, mi cerbumadis sur tio, ke en tio estas nur fajrero de vitaleco, en tio estas unu minimuma vivoforto, tiun certaj rondoj plensimple oni ne cedas al aero ricevi. Kiel kun sana prudento neniu pensus serioze, ke tiu la kreteneco, kiun tia la Joyce nomiĝa malfeliĉa animokriplulo per multjardeka laboro kunskribaĉadis, tio same al iu ĝi plaĉas. Ridaĉo. Pri tio same Antal Szerb [1] tion skibis – pri kiu ekde Dezső Szabó [2] ni scias: „Tiome oni estas sperta, kiel Antal Szerb pri la literaturo” –, ke simple estas blofo.

Kaj intere mi sidis tie, kaj kun langvora mano mi prenis la tian dikan volumon – mirimarkas, la medioprotektuloj vere protestus, ke por tiaj oni ne disipu tiom arbojn –, mi pri tio pensis, ke en la pasinta jarcento sur la kampo de la sociaj interrilatoj ju plu antaŭenrompas la anormaleco – emancipiĝo, progreso, ktp. –, des pli multan spacon konkeris pri la abnegacio, pri suferego, pri memkapitulaco instignanta misfaraĵo.
Kaj kompletaj generacioj kredis, ke Sartre, camus, Joyce, Salinger estas kulmino de la arto. Ĉu en manojn prenis iu nuntempe la Vizitanto-n de Konrád? Ĉu tiu estas legebla same laŭ iu? Ĉu aŭ Produktada romando de Esterházy? [3] Ĉu iu kuraĝas prononci ekstere mi, ke nek heleron ĝi valoras? Ĉu ĝeme-gluta, laiga, fienuada manierismo-konglomerato? Ĉu same en manon preni ĝi estas tempodisipo? Ĉu kaj Imre Kertesz? Spritaĵo!

Iu kuraĝu prononci, ke la reĝo estas nuda! Poste tiel mi sidis tie, kaj mi vidis langvore antaŭen mi, on ensaltis, mia patrino nelge plendigis, en la tenejo baskulas la ŝua ŝranketo, ĉar elrompis ĝia piedo. Nu, mi diras, mi transportos al ŝi, ŝi estu apogi per tio.



Ádám, Pozsonyi

El „Demokrata” semajnoĵurnalo – 2005. 26.

 cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis: 

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

 Notoj de tradukisto:

[1] Antal, Szerb (1901-1945) – troaaminta, laŭ mediato troaaludinta hungaria literaturisto
[2] Dezső, Szabó (1879-1945) – difinata hungara aŭtoro, kritikisto, publicisto. Post la mondmilito 2-a pri li ne eblis paroli, ĉar oni nomis lin faŝiston, nazion. Sed li ne estis nek tiu nek alia.
[3] Sinonimo de la nelegebla romano. (’Produktada romano’ de Péter, Esterházy)