„La fremdo estas bela, la fremdulo estas bona”

Malamo-amokokureco de la Hungara Oranĝo

„Lesbano, negro, Lakatos, Rot
fiseksulo, narkotulo, vlaĥo kaj toto”
„La fremdo estas bela! La fremdulo estas bona!
Nur la alio estas bela! Nur la alio estas bona!”

(Moŝta Sinjoro: La fremdo estas bela!)

La „Hungara Oranĝo” noma, de ĝia 1989-a estableco sur kajkaj metamorfozo trapasita, nuntempe al nomo de Endre Bojtár B. ligebla semajnoĵurnalo la saman rolon plenigas – vi komprenu, saman la frendan intereson servilanta, kontraŭnacian intrigadon kaj laŭ profesia nivelo kultivitan entuziasman senradikigecon faras –, kiel iliaj similharoj kunuloj (Popololibereco, Popolovorto, Hungara Gazeto, KAJ, 168 horoj ktp.), ĝi nur en tio diferencas de ili, ke ĝi kun siaj diserigaj opinioj kaj kun sia misgusta retoriko unuavice la junularon ĝi celas, pli ekzakte la inter 20 kaj 40 vivjarojn stratumon. Ne ekskluzive, sed laŭ celopubliko la pleje ĉi tio la aĝklaso rolas.

Ĉi tio nur el tio la eta fakto same tuj frapas la okulojn, ke le supre nomita presoprodokto en breto de unuopa budapeŝta, t.n. „alternativa” sondisko-vendejo same estus trovita.

„Mi tage-foje prenas en la miaj manoj la Hungara Oranĝo nomitan malutilada malgrandan intelektan marĉoorganon” – ridis verkanto de aktualaj kolonoj ankoraŭ en 2002 jaro, en al la Hungara Demokratulo pretiĝita sia artikolo, kio poste el por ia okazo fine tamen ne eldoniĝis –, nome en unuaj urbocentraj sondisko-vendejoj estas senkoste forporteblantaj zorgeme almetintaj malnovaj ekzemploj de la gazeto. Marĝene enorma-forme interesas min, ke ĉu kio okazus, se ia sondisko-vendejo kuraĝus tion la neaŭditan intertinentecon, ke inter la flugfoliojn se ni diru la malnovajn ekzemplojn de Hungara Demokratulo aŭ de la Hungara Forumo oni enkontrabandus.

„«La juneco en infekto de la ekstremdekstro». «Propagando en la sondisko-vendoj», «Roko kaj naziismo mane en mano» – akre sonus la ĉeftitoloj, kaj la ĉampionos de la libera opinio-manifesteco laŭ unu homo postulus monponigecon, enfermigecon, frakasigecon k.t.p. de la koncerulo. Kompreneble la ia estas neimageblo. Unuflanke, ĉar la cerbolavon faras – de kiam estas mondo la mondo – ekskluzive nur al «ili» estas permesita. Ĉi tio estas la ilia propra privilegio. Kaj duflanke tia ni ne enmemoriĝus al ni. Ni estas tiaj bovaj. Nu, sed egale estas.”

Nu, la situo de tia pasitaj kelkaj jaroj nenion ne ŝanĝiĝis, aŭ ke mi laŭ stile mi citu el unu pramalnova „alternativa” ĉiamverdo: „En Oriento la situo estas senŝanĝa.”

Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

 Komentaro de la verkisto:

En 2005 jaro eldoniĝis en prizorgo de la Hungara Domo Libroeldonejo „Ni pli grande malamas vin” titole malgranda volumo, kio la sian minadon de la hejma maldekstra-liberala kaj noestalinista gazetaro metis sub mikroskopon. En la publikaĵo rolis en elita loko „La fremdo estas bela, la fremdulo estas bona” titola laboro de Ádám Pozsonyi, kio analizis malamo-amokokurecon de la Hungara Oranĝo titola semajnoĵurnalo. Pri la libro – en tio pri skribado de Ádám Pozsonyi – la magazino „Matula” preparis unu relative ĝisfundan kaj bonan analizon. (La skribado estas same legebla ankoraŭ en la eldono de la dua ampleksiĝa de verkisto „Ĉu kie ni ĉagrenu liberalulojn” titola volumo.)

Muzika komentaro de la verkisto:

Ĝi estas la furorkanto de orkestro post aĝo de „Najbara ĉavo[1]”. Pli ekzakta same ne estas posta, ĉar ni skribis la numeron ankoraŭ kun la „Najbaro” en ’96, laŭ ono de ciklo de la „Notoj el la porkejo” (Tien cetere ti ne tre konvenis). Meritplena estas enpenci, ke la slogano de la numero: „La framdo estas bela, la fremdulo estas bona” tiel fariĝis laŭ ono de la ĉies pensado, ke mem la originalan elpensulon aŭ nek mencias neniu, aŭ nek havas palan nocion, ke tio el tio originiĝas. Ie ne estas nenio, ke ĉirkaŭ ’94-96 mi skribis pri tioj aĵoj, pri kioj en le pasentaj kelkaj jaroj oni komencis paroli nur. La „Moŝta Sinjoro” minimume kun 15 jaroj preventis sian aĝon, tio estas konsterniĝa. Se unu orkestro kun 3 jaroj preventas, jam rekone kapbalancas ĉiu. Tiel en la spaco de muzikemeco tio estas fora la plej mezkvaliteca ekzemplero, sed mi volis skribi unu tian pursangan punkan ekzempleron, kion la tre malkomplikaj „vangoj” same konceptas cerbe, kaj ĝi entrinkiĝas en iliajn konsciojn.

Mem la surbendige ne estas la plej bona, ekzemple la baso estas sufiĉe mallaŭta. Se mi bone memoras ĉi tio estus ia la plej lasta rolado de la orkestro.

Ádám POZSONYI

Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

 [1] El la cigana lingvo transprenita vorto en la hugara lingvo. Sia signifo estas: juna cigana - ne hungara (tio estas: gaĝo) - homo

Tradukis kaj kompilis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)