Sireno

El „Demokrata” semajnoĵurnalo – 2011. 30.

Je tri jaroj mortis mia patrino. Se mi iras en la strato, enmemoriĝas foje al ŝiaj frazoj, tiojn siatempe mi enue aŭskultis – tiel probable ĉiuj en la siaj junaj aĝoj, ĉar ĉu ne la homo en la sia juna aĝo ĉiotempe ĉion scias pli bone.

Tio estis ŝia ĉevaleto, ke la hodiaŭaj generacioj ne estas vivkapablaj. Mi nenie forgesos, tiam mi vizitis en la Gimnazion 'Dózsa', mi aŭskultas kun eksploda entuziasmo sian „Vi murdu min, mi ne volas vivi” komence kanzoneton de 'Aŭroro Krozŝipo' bando, en tio pro subteno de la arta direndo malgranda aera-protekta sireno kriĉis laŭ komplegiteco de muzikema fono. Mia bona patrino aŭskultis tion, ŝi toleris la artan travivaĵon, poste ĉi tiom diris: „Ĉu scias mia knabeto, tiuj kantas pri milito, kiuj ne partoprenis en tion.”

En ĉi tion direkton mi ventumis – ĉu tion alion farus la homo, se la gepatro havas veron? – poste mi tordis la ŝaltilon ree sur pli laŭtan.


Mi rigardadas mian generacion, kaj la morto rikoltas. Ne tio, ke kiom mortis inter drogo aŭ staĝo de ceteraj liberecaj juroj, sed ĉi tie estas nenomrebla 30-40-oj, kaj bona estas, se ĉiu tria havas posteulon.

Mia patrino – tiam mi ĝuste paŭzigis ŝian civilizon en kampo de avangarda muziko – ŝi ofte fabelis pri la milito. Ke tiam post bombeco ili supreniris el kelo, en la tablo kuŝadis kadavro de rusa soldato. Ke kiel oni loĝigis en mia domo kvin rusojn, tiuj iris 'zabrali' [*] en la najbarajn stratojn, sed la akiraĵon „kun honesto” ili ofertis en la komuno. Kiel ili provis prilavi la manĝaĵon en la klozeta pelvo, kaj ekkaptis pistolmitralon, poste la akvo ne suprenportis tion. Kiel klarigis la „kulturita” rusa oficiro (posta transportaĵo), en Peŝto estas „nje kultura”. [**] En Moskvo estas kino, teatro, ĉi tie estas „nje kultura”, kaj kiel ili provis komprenigi, ke estus, sed ili diskononis la orbon. Kiel ploregis la du metraj uzbeka militisto en la sojno, en siaj manoj kun sangoplena bajoneto, ke „mama” [***], ĉar li ne vidis je du jaroj la sian patrinon.

Ne, tiam neniu ne volis morti. Oni savis sian viton. Tiel en normala, senprogresa mondo estas komprenebla. Ni kredu al patrinoj, kaj respektu sur ilin. Dum tio estus.

Adamo Pozsonyi

 

 

 

 

 

Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

 

Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

* - El rusa vorto derivita hungara vorto: „zabrálni” – забирать – forpreni, forporti kun si, akiri, havigi al si – en la moderna hungara lingvo havas pejorativan, metaforan sencon. Tio estas: ŝteli, rabi, kun rusaj soldataj violentoj prirabi, kaj ĝoji, se ili vin ne mortigis aŭ perfortis.

** - Rusa malkomplika frazo – не култура. Tio estas: не находится култура – ne estas, ne havas kulturo|n.

*** - Rusa vorto – мама – Tio estas: patrino, mia patrino.

Arkivaj fotografaĵoj: el budapeŝta 1945-a siego