30 április 2012

Ĉiutaga Garak – pri la detaloj kaj la paneroj

Superflua estas rakonti Doktoro… se vi nur atentos la detalojn. Ili ĉi tie kuŝadas, kiel paneroj sur la tablo, ĉe tio ni estis kutima renkonti. Ĝis sekvonta tempo!

Felesleges elmondanom Barátom! Ügyeljen a részletekre! Itt hevernek, mint morzsák az asztalon, melynél találkozni szoktunk. A legjobbakat!

But you don't need me to tell you, Doctor... if you'll just notice the details. They're scattered like crumbs all over the table we regularly share. Until next time.
Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)
 

29 április 2012

Ĉiutaga Garak - pri sia esperopleneco de d-ro Bashir

Doktoro, mi kredas, tio estas esperoplena por vi tamen.

Doktor, én komolyan mondom, hogy nincs még elveszve.

Doctor… I believe there's hope for you yet.
Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.


Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)

27 április 2012

Kaprompaĵo

Ĉu inter du publikordaj laboristoj kiu estas la diferenco?
La ĝustajn deĉidrojn atendas la hungara ministerio pri la enternaj aferoj.



cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)

26 április 2012

Ĉiutaga Garak - Glate, simple Garak.

Ho, sufiĉas la Garak. Glate, simple Garak.
Oh, it's just Garak. Plain, simple Garak.
Ó, elég a Garak. Simán, egyszerűen Garak.
Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.


Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)

25 április 2012

Ĉiutaga Garak - pri la perfido

Perfido, kiel la beleco estas nur demando de la perspektivo.

(Garak en la serio Profundeca Spaco 9 -  51-a episodo, 3/05.)


Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)

23 április 2012

Joyce - Epokspirito

Antaŭ tagoj mi metadis en la breto, kaj tie, la pleje sube en miajn manojn ektrovis dikan, gravan volumon. Mi rigardas la sian kovrilon, kun ĉevalaj tipoj ĝi floras: Ulysses. Fama-misfama sia enueco de James Joyce.

Mi memoris, kvazaŭ 15 jare mi provis perforti mian naskiĝintan bonguston, kaj mi komencis tion legi: senespere. Nu, mi diras, antaŭjare certe mi ne estis devante leviĝinta, mi faras jam reefoje eksperimenton. Post la unua horo mi rezignis. Nur unu vorto decas al tio: neĝuebla.

Kiel mi sidis tie kun torturinta mieno, en miaj manojn kun bestaĉa-malfacila libro, mi cerbumadis sur tio, ke en tio estas nur fajrero de vitaleco, en tio estas unu minimuma vivoforto, tiun certaj rondoj plensimple oni ne cedas al aero ricevi. Kiel kun sana prudento neniu pensus serioze, ke tiu la kreteneco, kiun tia la Joyce nomiĝa malfeliĉa animokriplulo per multjardeka laboro kunskribaĉadis, tio same al iu ĝi plaĉas. Ridaĉo. Pri tio same Antal Szerb [1] tion skibis – pri kiu ekde Dezső Szabó [2] ni scias: „Tiome oni estas sperta, kiel Antal Szerb pri la literaturo” –, ke simple estas blofo.

Kaj intere mi sidis tie, kaj kun langvora mano mi prenis la tian dikan volumon – mirimarkas, la medioprotektuloj vere protestus, ke por tiaj oni ne disipu tiom arbojn –, mi pri tio pensis, ke en la pasinta jarcento sur la kampo de la sociaj interrilatoj ju plu antaŭenrompas la anormaleco – emancipiĝo, progreso, ktp. –, des pli multan spacon konkeris pri la abnegacio, pri suferego, pri memkapitulaco instignanta misfaraĵo.
Kaj kompletaj generacioj kredis, ke Sartre, camus, Joyce, Salinger estas kulmino de la arto. Ĉu en manojn prenis iu nuntempe la Vizitanto-n de Konrád? Ĉu tiu estas legebla same laŭ iu? Ĉu aŭ Produktada romando de Esterházy? [3] Ĉu iu kuraĝas prononci ekstere mi, ke nek heleron ĝi valoras? Ĉu ĝeme-gluta, laiga, fienuada manierismo-konglomerato? Ĉu same en manon preni ĝi estas tempodisipo? Ĉu kaj Imre Kertesz? Spritaĵo!
Iu kuraĝu prononci, ke la reĝo estas nuda! Poste tiel mi sidis tie, kaj mi vidis langvore antaŭen mi, on ensaltis, mia patrino nelge plendigis, en la tenejo baskulas la ŝua ŝranketo, ĉar elrompis ĝia piedo. Nu, mi diras, mi transportos al ŝi, ŝi estu apogi per tio.



Ádám, Pozsonyi






 cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.
Tradukis: 
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)
 Notoj de tradukisto:
[1] Antal, Szerb (1901-1945) – troaaminta, laŭ mediato troaaludinta hungaria literaturisto
[2] Dezső, Szabó (1879-1945) – difinata hungara aŭtoro, kritikisto, publicisto. Post la mondmilito 2-a pri li ne eblis paroli, ĉar oni nomis lin faŝiston, nazion. Sed li ne estis nek tiu nek alia.
[3] Sinonimo de la nelegebla romano. (’Produktada romano’ de Péter, Esterházy)

21 április 2012

Pentristo kaj kritikisto (moderna fabelo)

Kiam la prasimio descendis pri la arbo kaj sur du gambon stare ĝi fari la unuajn paŝojn, nekontesteble li ekiris sur la vojo de por la plej evoluinta mamulo. Niaj prauloj en hordo vivis, en komuneco ili kolektadas la vegetaĵojn, ili fiŝkaptis kaj ĉasis. Tia komuneco alformiĝis same en la Maskaŭta-valo de Pireneoj, kie la prahomo la ŝovaĝojn en siajn grotojn elpele posedprenis sian unuan hejmon, ke poste li skermu sian senindulgan batalon kun la evolucio.

Antaŭ Kristo kun kvarmil jaroj, kiam Samafu naskiĝis la maskaŭtaa homo jam sur du gamboj iris. Pro kio la sagon li ne konis, kun ŝtonhakilo kaj derompetinta pinta lanco li ĉasis la mamuton kaj prabizonon. Same la vivo de la malgranda Samafu tiel same ekis, kiel de la alia entriba bubo, li iĝis armilportulo de la plenkreskaj viroj en la ĉasadoj. Sed en la postantaj jaroj al la plej kuraĝa kaj la plej kavalira viro li adoltiĝis, la sian prestiĝon tamen kun ĉasado li priluktis, sed multplie pro hazardo li estis dankus.

Je satmanĝa posttagmezo, intere liaj kunuloj ĉirkaŭ la fajro kaŭris, kun kalkŝtonero la muron de groto li gratadis. Tempe li ekeraris sur unu-unu movon, kaj sur la bruna surfaco kompiliĝis la blankaj linioj. Vide la primitivan desegnon ĉasisto ekĝojkriis tiame ĉiuj kuniĝis ĉirkaŭ Samufu-on. Intere ili fiksrigardis ekstaze sur bizonodesegnon, suprenkonjektiĝis en ili instinktaj movoj de la ĉasado. Kune ekscititaj murmuroj kaj ŝmacadoj kun siaj lancoj ili komencis puŝpikadi direkte al bildo de bizono. Samafu suren sentis sur futuroformantan forton de la momento. Sia rigardo ekardis, sian internon neniam seninta fajro trapenetis. Li sciis, ke nun ia enorma sekvos. Fari, fari – ĉu sed kiun? Interno de lia cerbo malespere serĉis la solvon. Per abrupta eklumiĝo sekve la direkton de lancopuŝpikoj per falĉanta movo li forstrekis desegnon de la animalo. La klano en triumfohurlo elrompis, ja al lin kun naturforto trarompis sentumaĵo de la senĉeniĝinto. La homo faris sian unuan paŝon direkte al bildiganta arto.

Morgaŭe sur ĉasado ili mortĉasigis la bizonon. Precize tiun kaj tiel, kiel Samafu desegnis. Ekde li estis tia fantasmagoriulo, kiun tiam laŭ sorĉisto, hodiaŭ prefere laŭ belartisto oni nomas. Poste jam celkonscie li desegnis la per loncoj trapiintajn bestojn sur la muron de groto. Intere lia teĥniko de pentrado laŭdinde evoluis, sed la liaj bildigoj pli kaj pli sukcesiĝis en pli viveskon. Li divenis, ke siajn helajn liniojn li ellevus per en la fonon ŝmirinta fulgo, konturojn de la desegnoj per siaj fingroj frote li mildigus, kaj el ŝtonopolvoj, el folioj de vegetaĵoj li intermiksus brilegajn kolorojn. Per unu vorto li iĝis pentristo.

Certe ja, li ne estis maksimumisto. Li bone sciis pri mem, ke li ne estas tia personeco, tiel tribestro ’Lama Gapemo’, kiun pro lia strabeco laŭ dio oni respektis, sed tial el siaj sukcesoj li ĉerpis memfidon. Sia kritikisto, la tribo du aklamojn konis: la ’maku-maku’ krion, kaj kun la lancoskueco kunligintan ’huĥ-huĥ’-on. Kiam antaŭ siaj freskoj ambaŭ oni skandis ĝis raŭkeco, Samafu laŭdon de siauloj, ne estus donis pro la Granda Femuralo-ordeno.

Pasis la jaroj. Unu malkontenta junulo en novan patrion gvidis trionon de la popolaro, kaj la mamutoj plimultiĝis. Neniam vidinta abundo salutis sur tribon. Kvankam en la vilajn kolharojn de Samafu ĝis tiam grizaj fadenoj miksiĝis, la febro de kreo sian korpon-animon june konservis. La tribo riĉe provizis pri sia preferata delikataĵo, pri gruoovo, sed ĉian sian tempon en sia groto (ĉu en sia groto, en sia artlaborejo!) – al la arto dediĉus. En la cerbo de praepoka majstro tamen ĉiam pli forte kompiliĝis la Granda Faraĵo, la giganta fresko de mamutoherdon persekutanta hordo.

Same unue kun duona jara klopodo ĝis ebena smirgis unuan muron de la groto. Propramene, ĉar la precizan laborofazon li ne konfidus al sensciaj barbaroj. Pluajn monatojn konsumis kalkŝtona antaŭdesegno de la multfigura kompozicio. Poste dum la bela printempa tago fine smae en laŭnatureco de la vivkolorintaj figuroj li estis plezuriĝus. Parobatalo de la el impeto returniĝanta mamuto kaj kun lanco puŝpikanta ĉasisto sukcesis ĉarmega. La kolerega besto ĝian kapon flankenbate pretiĝas kun ĝiaj dentegoj surmeti la viron, kiu sian muskolan korpon laŭ arko streĉe startigas la mortpuŝpikon. (Marĝene la herostatura batalisto ĝis kunmikso similis Samafu-on.) La prapentristo demetis la gresopenikon, kaj kun plezuro de la bone farita laboro li iradis al la rivereto naĝi.

Renaskiĝe, en sia animo jam finajn erojn de fresko pentre revenis, sed ĉe la enirejo radikiĝas siaj gamboj. Antaŭ la Granda Faraĵo unu misformada paro staradis, en iliaj manoj kun ovotenantaj korboj de la majstro. La gruoovoj! Oni ŝtelas sian delikataĵon! Ja pri la skandalo de rabo fore superis la ilia sakrilegio. La du krimuloj kun gresopeniko la Faraĵon pentraĉadis! En kapo martelis sia koro de Samafu, la sian cerbon inundis purpura kolero de la artistoj. Unu atakanta ekgorĝosono, unu svingbateto kun la klabo, kaj sia cerbujo de artoinsultuloj samtempe ŝprucis. Sur la disŝmirmakulintan bildon encefalo, sango kaj ovo frapiĝis, kaj la sin kadukfaliĝantaj korpoj laŭplugis la pentraĵon.

Post okazitoj entute kvardumil jaroj forpasis. La groton ebria montgrimpisto malkovris pro sia rompiĝita ŝnuro. Pri sia trudripozejo matene li malsuprenbaraktis al la piedo de monto, kaj en sia honto la vidintojn nur poste monatoj nevole diri sin al sia amiko, al la esploristo de prauloj profesoro Huxley.

La registaro tuj sigeligas la valon. Hispanaj, francaj kaj britaj akademianoj akordigis pri la kuna ekspluato. La esploron tamen ne la ŝancan Haxley-on oni konfidis. Viglaspirita raportisto – per malbona omeno – jen tiam tempfiksis sian malkaŝon pri la amrilato de jarplena esploristo kaj lia juna sekretariino. La en kulpo kaptinta sciencisto enmemiĝis en lian regionan bieno, kaj plu pri esploro de prauloj li ne volis aŭdi. Laŭdas lian ĝenion, ke ĝis lia morto li skribis kvar ŝakmajstro-librojn, ja antaŭe li ne ludis nek unuan partion.

La Maskaŭta-valon provizore la lia anstataŭulo, la tridekdu jara Irvin Blue vicevis, kiun ankoraŭ same la siaj bonvolantoj pri seninhibia karieristo opiniis. Komence Blue apud mem li prenis la pekan sekretariinon, kaj per edzeca promeso li ellogis de ŝi kompletan esploran materialon de Huxley. En posedo de tio aplombe li venkobatis siajn rivalojn, li ricevis la komision, kaj kun kvindek laboristoj, nu kaj kun astronomia buĝeto li startigis la ekspluaton.

Same unuafoje antaŭ la groton li starigis generatoron pro nutroda de la reflektoroj kaj labormaŝinoj, poste por kemia analizo li konstruigis antaŭen multejan laboratorion. Plimulton de specialisoj al la eksterajn elfosadojn li komandis, kaj nur du liajn kondidulojn kaj unu lasero-teknikiston li enlasis kun granda sekretado.

Ĝis du jaroj neniu estis aŭdus pri la ene okazintaĵoj. Blue siajn kontraktojn flirte sin izolis de ĉia deklaro, dum ne en salonego de la pariza Louvre antaŭ kvinmil presuloj per sia farinta sensacia anonco li konsternis la mondon: 

„En la Maskaŭta-valo malkovrita rokpentraĵo estas la plej antikva belarta laboraĵo de historio de homaro. Kun ĝia kvarmil jaroj ankoraŭ nek ili konkurus la dekkvinmil jaraj altamira-aj rokpentraĵoj, aŭ same ĉe la tiuj pli junaj Lascaux-aj rokdesegnoj. Sed la vera valoro tamen en antikveco de la trovaĵo kaŝiĝas. La artefakto havas tiajn praesplorajn, pentrartajn kaj ĥemiajn sensaciojn servigas, kiuj en siaj fundoj ŝanĉelos tiajn pri grandajn apecintajn sciencojn!

La kvardekmil jara majstroverko venkon de la homa volforto diskonigas. Ĝia komponulo estas unu grava korpmalsufiĉulo – ni nomu lin nur al S-ro Torso – kiu en kun mamuto skerminta vivo-mortobatalo fatale li disrompdifektis dekstran duonon de sia korpo. Sia rompiĝinta vertebraro kaj dank’al sia senformiĝinte cikatriĝinta dekstra tibio la siajn bildojn forte maldekstre laŭ kliniĝanto li pentris siajn bildojn. Per kio laŭ sia dekstra okulo se tiel diri plene li blindiĝis, sur tia flanko – ni dirus, li forpentraĉis – la figuroj de pentraĵo. Sed helpe al mirinda memkorekto de homa korpo – kun kelkaj grada stabiligismo – lia maldekstra okulo transpenis funkcioj de la vidorgano. Kun duona okulo kaj kun grandega voloforto li kreis la plaj malnovajn freskojn de homaro. Valoron de la klasikaĵo ne malpliigas, ke ĝia verkanti pro sia kripeco iĝis al mizantropa. Pri tio ni konkludus el tio, ke en la parobato de la mamuto kaj la homo sian rivalon, la sian junaĝan amaton konkeratan beltalian tribestron apriore laŭ malvenkinto li bildigas. (Dentegon de la mamuto videble pli prokcime li pentris al la ĉasisto, ol lian lancon al la sovaĝo.)

Farbomaterio de la klasikaĵo respondas pri ĝise malklara origino de ovotempero de renesancaj freskoj. Nia ĥemia analizo montis, ke S-ro Torso el sekvantaj intermiksis tiun: koloraj ŝtonopolvoj, vegetalaj fibroj, fulgo, vesperta ekskremento, homa sango, encefalo kaj pragruoovo. La ovo kaj sango donis laŭ liga materio de ŝtonopolvoj, sed la encefalo ekhavis mistikan rolon. La virencefalo la ĉasoforton, sed la virinan pri la kreskigo de la mamuto-prodiktiveco li ŝmirfarbris sur la bildon.

La fresko estis nemalhavebla akcesoraĵo de ĉasisto-magio. La samano de tribo per sia dekstra mano cirklojn desegnis apuden, intere sian maldekstran manon en la feliĉiga ĝibo de la artisto ripozigis. Sed ĉasistoj per siaj lipoj lancofrustron imite per iliaj fingroj laŭvice ili „trapikis” koron de la mamuto (tie, kie la farbo videble triviĝis). 

Fine: S-ro Torso havas eksterordinaran intelektecon. En sia pentraĵo sennombrajn koditajn mesaĝon li sendis al la posteularoj, plimulton de kiuj – fiere mi dirus – ni deĉifris! Nia analizado elmontris, ke en molan farbomaterion de fresko el enpremadanta ovoŝelo kaj kraniaj splitaj partetoj li alformis kvardekmil antaŭaj jaraj astronomian mapon de universo. (Nuntempe tiun ni esploras, kie estus malaperis de tiam du el la tri lunoj de Tero.) Plue: inter du piramidoformaj kraniaostaj partetoj gratintajn linietojn ni observis. Lasera-iksradiila radioskopio de tiuj desegnojn de unu kosmoŝipo kaj unu vizaĝo faris por videblanto. Legaĵo de la sur paralelaj grataĵoj trovitaj malgrandaj tuberoj sed ne estas alia, kiel notkarejo de unu embria melodio. La artisto viziton kaj kanton de eksterterajn estulojn eternigis.

Ilustraĵo – Kukumo-konstruaĵo (Londono)
Danko al futuriga genio de S-ro Torso, per niaj mezuroj jam ni ĉirkaŭlimis ejon de prapiramidoj kaj la alteriĝejon de kosmoŝipo. Sed laŭ la astromapo kunlabore kun NASA baldaŭ ni prenos kontakton kun kvardekmil jaraj antaŭaj amikoj de nia planedo.”

Esploroj de p-ro Blue kaj sciencaj analizoj de tiuj en la sekva jaro preskaŭ en tridek dikaj volumo ili eldoniĝis. (En la unua du grandanime laŭ fonto li nomis same p-ro Haxley-on.) Blue fariĝis sukcesulo. Liajn vekojn preskaŭ sur ĉian lingvon de mondo tradukis. Scienculoj pilgrimis al li por konsilo, kaj tiom akademian inviton li ricevis, ke la lia sekretario sur kvin jaroj ĉiajn tagojn li fiksligis.

Ĝuste en lia kvardeka naskiĝtago, sur okan datrevenon de sia enpaŝo en la Maskaŭta-groton la akademianoj Nobelo-premizon rekomendis. Lian premizigon la ĵurio post kurta interkonsilado preskaŭ per unuvoĉa voĉdonat aprobis.

La aŭtoro kun portreto de tongaa reĝo Tupou IV-a kaj la reĝedzino
Por la mondfama iĝinta historio post tio Samafu jam tiam nek havus ĉefan vorton, se eble li reviviĝus. Pri tio estas sed nenia ŝanco. El fatala hazardo, aŭ el ĝisfunda pripensado ĝuste sur liajn pulvorigantajn ostojn ili alvenis ĝiaj fundamentaj ŝtonoj de deketaĝa Muzeo de Blue.

István, Doma-Mikó
Reĝa Kortega Pentroartisto

(Kun volonta permeco de la aŭtoro. Bedaŭrinde pri lia kara letero sen adreso mi ne sciis respondi, tiel tia mode mi dankas lian licencon, kaj karaj leteron; per patriula saluto: Per Spegulo.)

El „Nacia Retoobservanto” (NIF) hejmpaĝo – 10-an Aprilo. 2012.


cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)

18 április 2012

Bilda aforismo pri la demokratio (Sándor Márai)

En mondo, kie misinterpretinta ideo de la „demokratio” rajtigas la infanon, ke kredu sin egalrajta kun la gepatroj, la lernanton, ke samranga kredu sin kun instruisto kaj la fuŝiston, ke estu samnivela kun fakulo kaj kun talento: tia etoso alformiĝas de la malbona maniero, la maldeca kaj malmodesta karierismo, en tio fakte malfacila estas vivi kaj same ne estas sendanĝera.



cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)

17 április 2012

Citaĵoj

Troviĝis iom pensoj inter miaj notoj – verŝajne ĉio por romano ekiris. Laŭ reutuligo – kaj sene pli bono, senmodeste – sur tia loko mi publikas tiojn, eventuale ili aldonas ion al la pri mi komponinta bildo.

Terura estas por juna aŭtoro vivi en tia epoko, kiam siaj antaŭirintoj jam ĉion skribis, sed tion nek interesas jam same neniun.

Mi estis nelge sur geediĝo, kie damo demenadis de mi, ke ĉu sur ian branĉon de familio mi devenas. Mi sciigis, ke sur mamsiĉantan branĉon.

Bedaŭrinde mi havas tian malbonan vizaĝan kaj nomomemoron, ke iam mi ĝojas same por tio, ke mi ne prezentas sin al mem matene ĉe la spegulo.

La religio estas imagata alkroĉiĝaĵo de malfortaj homoj, kovraĵo de militoj kaj masakroj.

Estus de mi senkonsekvenco la diskriminacio. Mi la tutan homaron abomenas.

Mi finpensis unuajn farendojn de malestantaj tagoj de mia vivo kaj unue pri tio mi pensis, ke mi estos alkoholujo. Poste mi divenas, ke pli frue mi provos riĉiĝi, se sed ĝi ne sukcesos, ankoraŭ ĉiam mi estus alkoholulo.

Ĝis tio mi tion pensis, ke mi iĝis superflue por socio. Sed ne. Ankoraŭ mi estus ĉiam negativa ekzemplo.

En la cinikismo tiu estas la plej bona, ke la mezulo kutime estas troa stulta, ke oni ekkomprenu.
La laboro estas anatemo de drinkiĝanta popolo.

La naturo havas siajn sekretojn. Ni ne devas scii ĉiun, sed devas esti malfermita por iliaj akceptoj.

Ju pli senetika estas la realo, des pli devas esti etika la arto.

Ĉiel estas pli simpla kapjesi por ĉio. Kaj sendube estas neekstrema…

La plej granda problemo estas de memmortigo, ke ĝi estas nur unufoje aplikebla opcio.

Ne mian patrion mi ne amas, sed la epokon mi abomenas, en tio ĝi estas troveblanta.

Ĝis mia dekses jaroj pro deficito de memkonscio mi ne okupiĝis pri politiko. Hodiaŭe ĉi tio turniĝis – nun jam memkonscie mi merdas sur kompleton.

Foje interesis min, ke kion pensas pri mi la homoj, sed poste mi devis dineni, ki ili ne faras tian aĵon.

Esta du versioj: aŭ mi havas troan alternativan humuron, aŭ mi ne havas.

Per pento mi rekonsideras pri mia vivo. Dronis multaj-multaj jaroj. Vaneco de sebre pasiginta tempo…

Du aĵojn neniu donu en miajn manojn: monon kaj armilon. Nome la monon mi ne scias manipuli, sed la armilon mi scius.

Mi ne havas nenion problemon ke iu plimultiĝas, ĝise tion inter kvar muroj oni faras.

Tamen la laboro ne igas!

Tri aĵon mi ŝatas vere en la vivo: la ŝprucan vinon kaj la matematikon.

Kun sincera funebro mi memoris pri mem kaj pri tiuj miaj amikoj, kiuj en siaj junaj aĝo, kun tragika subito restis en vivo.

Sonoris al mi atestoj de Jehovo kaj ili komunikis, ke Jesuo pri mi, pro mi mortis sur la krucoarbo. Laŭ mi ili ofendiĝis, ĉar mi ĵuris, ke je tia tago en alia amuzkunveno mi estis.

Mia avino per zorga sono rimarkis, kiel malgaja estas, ke mi estas ateisto. Mi diris al ŝi, ke tio eblas, seg tiel pli bona estas mia humuro.

Tion, kio pasas en la mondo, nur elteni eblas digne, okupiĝi pri tio jam-jam estas malhonesto, ĉar sur tion ĝireferencas, ke ĝi koncernas min.

Kiel mi progresas antaŭen sur la vojo de vivo, mi vidas pli kaj pli klare: kiel plie mi serĉas mem, pli kaj pli mi perdas. Sed mi tre satus scii, ke kiu mi estas?

Dániel, Ágoston


cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)

Noto de la tradukisto:
Mi tre ŝatas skribadojn de S-ro Ágoston, sed de puren legeblanta ateismo la plej komplete mi distanciĝas.
Vere: ĉiu tian mondrigardon alformas, kiu al li plaĉas. Kaj tio vere estas privata afero… ĝis tiam dume tiajn siajn opiniojn ne publike oni anoncas.

Mi farus, ke tiujn penso-panerojn, kun tiuj mi ne konsentas – simple mi ellasas.
Sed mi ne volis mutili opinion de la aŭtoro, kaj sia skribado nur tiel estas ronda kaj komprenebla – ankoraŭ se por mi unu kaj alia same ĝi ne plaĉas.

16 április 2012

Hodiaŭa prudento



cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)

15 április 2012

Ĉiutaga Garak - el la Profundeca Spaco Naŭ - pri la hazardoj


Garak: Mi kredas en hazardoj. Ĉiutage okazas hazardoj. Sed mi neniam fidas hazardojn.
(Profunda Spaco Naŭ 2-a serio 5-a parto - La kardassiuloj)

Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis kaj faris:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)

14 április 2012

Vi ne skribu! – Epokspirito

Kiam same la ’Árpád Thiéry’-ojn [1] mi malsuprenpartis en la rubujon, ĝemete mi malsupensidis en mian brakseĝon, apud mian komodon, en societon de mia kara bona porcelana blankaurso. Provizore mi rigardadis, mi glatumais ĝiajn konveksaĵojn, mi prenis en la miajn manojn la apude kuŝadantan kronotalleron de Francisko I-a [2], mi enfoliumis en du voluman ’Hejmaj misteroj’ titola laboraĵon de Lajos Kuthy [3], kaj laŭ finakordo de ceremonio mi metis respektplenan ekrigardon sur I-a mondmilitan ferkrucon de mia avo. Tia liturgio regule refreŝiĝas min, kaj kun energio plenigas, se malgrande mi laciĝas en la batalo kontraŭ la progreso kaj modernismo.

Mi sidadis, spekulativis, kiam subite ĝi ensaltis, ke ekzistas kelkaj same ’András Tabák’ [4] en la profundo de la ŝranko, inter la por lavtuko por plano intencintaj eluzintaj tolaĵoj. ’Tabák’ kaj ’Thiéry’ tiel trafis en mia posedaĵo – nur ke same ĉe la NBH [5] pliamleksiĝu mia akto, sed eblas, ili pli bone memoras pri tio –, ke en ’90, ĉirkaŭ la metodoŝanĝo, kiam ankoraŭ mi estis junulo, entuziasma kaj petolema, kaj pri la tiaj nocioj, ol homaro, mi ne manosvingis kun amara moko, en finvendo de publica biblioteko mi aĉetis po du forintoj por peco. Nun senkoste mi liberiĝis de ili, for la ok forintoj, kiun se mi investus… Sed ni lasu tion!

Kiam same ’Tabák’ trafis sur sian lokon, kuŝade sur la kanapo mi cerbumadis pri tio, ke neniu skibis belprozon ĝis dudekkvin jarojne estus perdo. Dum ’Kádár’ ĉu kiom aŭtoroj – Béla Illés [6], Mihály Földes [7], Zoltán Héra [8] similuloj – malŝparis la paperon, elvenis dudek siaj volomoj – superflue.

– Ĉu por kio skribis tiuj? – mi koleretigis mem. – Ĉu ili ne vidas, ke plimulton de la libroj estis superflua ĵeti sur peperon? La esencon multmill jare skribis, en la pasinta cent jaroj apenaŭ oni aldonis, nur tiom okazis, ke oni atingigis al la sulta amaso, kiu ne kapablis kun tio kion fari, kaj nun ĉiu idiotulo sentas alogi al si la rajton, ke same li produktu ankoraŭ unu superfluan aĉaĵon, kion poste unuoble oni ĵetos en la rubujon. Ĉu por tio?

Mi ekmemoras, je printempo mi planas la mia plej novan volumon, kie same pri tia temaro riĉe mi pretere mencios. Ĉu bonvolu: Ĉu ke kio estas? Ja bonvulu, la escepto fortogas la regulon.

Ádám Pozsonyi




 cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)


Notoj de tradukisto:
[1] Thiéry Árpád (1928) – laŭ stato apoginta, sistemon apoganta komunista aŭtoreto, fiverkisto
[2] Francisko I-a (1768-1835) – hungara reĝo kaj aŭstra imperiestro
[3] Kuthy Lajos (1813-1864) – eminentega, laŭ komunistoj forgesitiginta romano-, kaj dramverkisto, ano de la Hungara Scienca Akademio kaj membro de la Societo ’Kisfaludy’
[4] Tabák András (1938) – neleginta, nelegenda, nelegebla sistemo-favorato verkisto.
[5] NBH – Nacia Sukereca Ofico – hungara sekreta servo en tempo de skribo de la gloso.
[6] Illés Béla (1895-1974) – kun la okupantaj sovetaj bandoj sur Hungarujom alnenita komunista forgesebla verkisto
[7] Földes Mihály (1905-1984) – Vi vidu kiel supere
[8] Héra Zoltán (1929-1987) – Vi vidu kiel supere, sed li estis multe premiinta poeto

10 április 2012

Fadeno de la paseo


„Kiu fadenon de la paseo detranĉas, niniam alvenos en la estonton.”
(Fábry Zoltán)

 
cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)

09 április 2012

Taksioŝoforo

„Unuoble devos veni vera pluvo, kaj forlavos la ĉiajn kanajlarojn de sur la stratoj.”

"Someday a real rain will come and wash all this scum off the streets."

„Egyszer majd jön egy nagy eső, és elmossa az összes szemetet az utcákról.”


 cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)

06 április 2012

Afero de Günter Grass kun la lekaĵo

Günter Grass (1927) ĝis tio estis favorato de liberala kulturodiktaturo. Ne estas pri tion kiun miri, ja per ano de socialdemokrata partio kaj per paroloskribisto de Willy Brandt iama kancelaro li distingis sin. Se nur li skribaĉadis ion, se tiel dire sur dorson de aĉetanta slipo, tuj ektentis la hosaniĝanta ĥoro, kaj fluis la rekono

Pro tio en 1990 li ricevis same literaturan Nobel-premion – tio estas pro lia „adekvata” politikokorekta sinteno.
Pro tio ekzumis nun la maldekstra-liberala amasaĉo, kiam vidiĝis en la ’Süddeutsche Zeitung’ la lia „Tiun devas elparoli” titola
poemo.
Ĉar „la bona lekaĵo relekas”.

Kja le ĝisa heroo de maldekstro tuj estos kulpa. Kaj nenidinastiuloj deantisemitigas. (Eble la plej bela estas opinio de Mathias Döfner, de la estro de Axel Springer, kiu en la sia primitivismo tion vortigis, ke versaĵo de Grass „en moraliĝema tono” preleginta „politike korekta anisemitismo”.

Kaj oni „malkaŝiĝas”, ke kiu kritikas Israelon, tiu estas samsence antisemitulo (sed ne Israelo-kritikulo) kaj kiu tion faras, tiu certe estis membro de ’Waffen SS' (tiu havas ankoraŭ ekster li kelkajn centmil membrojn).

Estis en la tempo de Monarĥio unu spritaĵofiguro: Maŭĉjo. Unu imperio ridis pri li, ke al Maŭĉjo pri ĉio „tiu”enmemoriĝas. Kiel estas kun tio a niaj hodaŭaj antisemitigaduloj – pri ĉio nur „tiu” enmemoriĝas.

Estis antaŭe unu socialista – por humuro – destininta apologo „Pri la siaj ororeguloj de la prosperiĝo”. Ĉi tion Grass certe ne konis – tiel nun mi dividas same kun li, estu lernus same la okcidentuloj.

1) Vi ne pensadu!
2) Se vi pensadas – vi ne priskribu!
3) Se vi priskribas – vi ne subskribu!
4) Se vi subskribas – vi ne miru!


Bonvenon S-ro Grass en la Matrico!

(Traduko de poemo estas daŭrigota)

cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Skribis: Per Spegulo
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)

01 április 2012

Ili akvadiĝas

Bonvolu, mi malnovtempe diras, ke la progreso por neviveblon faras la homon. Jam mi same ne scias, kiam mi diris unue, sed certe pli malnovtempe, kiel kiun la Estimata Leganto supozas. Ega antaŭe, nu.

Nun, kiam ĉi tie estas printempo, oni aperis unuaj ekzempleroj de fanfaronoj pri siaj miksrasaj estoj. Ja, miksrasuloj ĉiam estis, sed la senprogresaj socioj hontis la tian, kaj oni klopodis fortukigi. Oni punis, enŝlosis, forpelis, tiel kiun devas, sed la homo de hodiaŭa aĝo montradas. Oni fanfaronas.

Ĉiam konsterniĝe mi almiras egziston de la akvobotela generacio. Nepre same Vi vidis. Ili sida en la buso, kaj spasme ili alkorĉas sin al platobotelo, kiu – en pli bona afero – enhavas akvon. (En pli malbona afero koloran tokson.) Ja, kaj kompreneble mineralakvon.

De tiuj kun akvo kuregantadaj homoj mi fobias. Perturbas min siaj ekzisto. Ili sidas kaj premadas unu duonan litran botelon. Ene akvo. Mineralakvo. Senbobela. Ili ne kuraĝas ekiri sene. En mia infanoaĝo, se mi estis soifa, mi ekatendis dume mi hejmen alveturas, aŭ tie estos la prema puto. Same en la urbo estis. Sed ili ne startas sen akvo. Ili teruras, ke ili estos soife morti.

En mia ses jara aĝo mi somerumas sur provinco. Laŭ vesperoj mia onklino melkis la bovinojn, ŝi deprenis la kremon, kaj elportis la vendoplacon. Sed tiuj pene portis la senbobelan mineralakvon, ĉar estus, ke same tridek minutojn devas pasigi sen trinko.

Butelo kun suĉŝalmo, tio estas Ĉimborazo
Alia hodiaŭa aŭtenta miksrasa-atestilo estas la kubuta-, braka- kaj gamba-defendilo. Kaj ja la ŝirmokasko. En mia infanaĝo plurfoje mi falis kun ciklo. Ĉu vi scias, kiun mi faris? Mi stariĝis. Kaj se mia pantalono disŝiriĝis, mia patro frapis unu survangon. Sed ĉi tiujn la siaj patroj ne frapadas, verŝajne same li ne kuraĝas. Eble pro ŝirmokasko same jam li ne povus.

La mia patro ankoraŭ tiun estus diris, ke kiu por akvo monojn donas, kvankam tiu estas en la krano, tiu estas frenezulo. Li estis porciuma homo. Ĉiam li rezervis la draterojn. „Ĝi estas bona, ke ekzistas.” Kiam li mortis. mi ne sciis kion fari kun amasamasaj ŝnoretoj. Sed li hontus mem, se tridek minutojn li ne elteneblus sen akvo. Kiam li ekapis el kaptiteco, ĝis tagoj le ne trinkis neniun. Eble pro tiu le restis en vivo.


Ádám, Pozsonyi

El sia hejmpaĝo de la Majstro – 29-an Marta 2012.


cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)