Tioman tempon pasigi en la nuntempa realo estas tia stomakoturnanta, ke la viro malfacile reekskuiĝas en tian dimenzion, en tio cetere oni vivas, en tio konservas en la loĝejo estantaj aĵoj – libroj, mapoj, fotografaĵoj, elizitaj ideoj, cigartranĉaĵoj kaj arĝentaj groŝoj. Ĉar en ĉi tia kovraĵo ankaŭ iel povas ekzisti, sed longe mergiĝi en la aĝoanimo sen admonanta-defendanta brakumo de la degluiĝeco, eksmodeco, akceptecon de sur renversan starintan mondbildo, la identiĝecon kun revolucio ĝi signifi.
Revolucio. la tia ĉi vorto tiel pulsas en nia konscio. kiel ia belega fraŭlino, kiel ia eminenta kvalita svisa ĉokolado, kiel sinonimo de la valoro, la kvalito. kaj ili ne komprenas, ke la revolucio ne estas alia, kiel la ŝima pano, la putriĝinta, la ebriada najbaro.
La revolucio estas tio, kiam la funkcieblajn aĵojn por nefunkciebla ni igas. Revoluciigi la instruadon, tion signifas: malmoraligi. Revoluciigi la teatran reĝisoradon: neĝuebla kaj obscena prezentado.
Estas 16-a Novembro. En 1919 sur ĉi tia tago enrajdis la sinjoro Gubernatoro, ke li pelu la sur renversan starintan realon de revolucio, li ĉesigu la malsanan staton, kaj li alporto la kontraŭrevolucion. La normalecon. Ni reordigu la niajn nociojn, kaj fine ni faru ordon same en la nian kapon.
Respondo-parolado de Mikloŝ HORTHY antaŭ por lia respekto alviciĝintaj budapeŝtaj urbaj dignoj kaj moŝtecoj en 16-an Novembro 1919.
Sinjoro Urbestro!
En koro mi dankas vian volontajn salutajn vortojn.
Mi direblas, mi ne ekzistas en tia animstato, ke en ĉi tia minuto kutimajn kliŝojn mi uzu, la mia jostosento tion komandas, ke sen ĉia preterparolo tion mi diru, kion en ĉi tia minuto mi sentas. Kiam ankoraŭ ni forestis al tie ĉi, kaj nur radio de la espero palpebrumis en nia animo, tiam – mi eldiras – ni malamis kaj sakris Budapeŝton, ĉar ne tiujn ni vidis en tio, kiuj suferis, kiuj martiriĝis, sed ĉi tie kunfluintan malpuraĵon de la lando.
Ni amis, karesis ĉi tian urbon, tio en la pasinta jaro estis malĉastiganto.
Mi vokas al kadovro ĉi tie sur bordo de la Danubo la hungaran ĉefurbon: ĉi tia urbo malkonfesis sian miljaran paseon, ĉi tia urbo en la koton trenis sian kronon, siajn naciajn kolorojn kaj en ruĝajn ĉifonojn vestis sin.
Ĉi tia urbo en malliberejon ĵetis, elpersekutis el la patrujo la plejulojn de tio kaj dum unu jaro malŝparis niajn ĉiojn havaĵojn.
Sed kiom plie ni alproksimiĝis, tiom plie maldegelis pri nia koro la glacio, kaj ni estas pretaj pardoni.
Ni pardonos tiam, se la ĉi tia erarinta urborrevenos denove al sia patrujo, el sia koro, el sia animo amos la glebon, en tio polviĝadas siaj ostoj de nia praŭloj, ami tian glebon, kion kun ŝvita frunto laboras niaj vilaĝaj fratoj, ami la kronon, la duoblan krucon. Miaj militistoj, poste pri siaj teroj ili rikoltis benon de Dio, ili levis armilon en siaj manoj, ke ili kreu ordon ĉi tie en ĉi tia patrujo.
Ĉi tiaj manoj estas malfersuferintajnmitaj por frata manpremo, sed same povas puni, se devas. Mi estas konvinkiĝe pri tio, do mi tiel esperas, ke tio ne venos la vico al ĉi tio, sed kontraŭe, kiuj sentas mem de kulpuloj, ili konvertiĝos kaj kun potenciga forto helpos en konstueco de en naciaj esperoj brileganta Budapeŝto.
La martirojn, la ĉi tie multajn suferitajn niajn sangojn kun varma amo ni brakumas al nia koro.
cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.
Tradukis:
Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj
de la Konsiderej Progresantoj
(HEKKP)
