Kolektadeco

Ilustraĵo – fotografaĵo de hungara
prostitutino el la fino de la 1800-aj jaroj

Mi havas konatulon – li estas brava, nacia mienulo [1] – kiu apud tio, ke kun la siaj malgandaj, sed ne malestimendaj iloj li batalas kontraŭ la fremda subpremo (laŭ la legendo en ia popolkunveno unufoje sur kvin metroj li plene trafis kun sia salivo Ildikon Lendvaion [2], poste preskaŭ la lin persekutantajn persekutistojn ĝis duona horo li miskondukis en densa ĝangalo de la pordaj volboj), li estas same entuziasma antikvaĵo-kolektanto.

Mi rimarkas, ke la koleteco laŭ mi estas majesta objekto, la viro ĉi tiam mem la universon volas ekposedi, tio certe ja estas neebla. sed nu la homo estas nur kopiaĵo de Dio, oni ne estas mem la Kreinto.

La Martenjo (ĉar tie oni nomas ĉi tian limfortikaĝan heroon de nia aĝo) unufoje pridonacis kun malnova forografio. Laŭ kunkulpa virookulumo li enpremis la mian mankavon, „De ĉi tio vi ricevu inspiron”. Sur malantaŭo de papero estas sekventa teksto kun globkrajono. „Dompordo de Taban [3], ŝtratto Rondo 36. n-ra domo sur la flanko de monto Gellert[4]. La domo estis malgranda kapacita, sed tre konata bordelo tiame.”

Mi rigardadas la bildon. La malkonstruita Tabán, ia ruina porda volbo, kaj unu kandelabro. Ĉe la enirejo de pordo sed side sur la barieron estas dameto. Ŝi ridaĉas, se tio ĉi plie estas kara, kiel vulgara, en ŝi estas malpeza somera robo, la juo estas laŭ nivelo de genuo, ŝtrumpo, ŝuo. Frivolan karakteron nur sur la barieron metinta gambo, kaj la solida diskrureto pruntedonas. Ŝi estas la enlaboranto de institucio, ĉi tio estas samsenca.

Do mi rigardas la bildon, kaj nur malrapide mi komprenas, ki tiel hodiaŭ ofica dungito ne aspektiĝas. Tiel solide. Ĉe la hodiaŭa tajpistino mininume havas artaungon kaj najlokalkanumon, kaj ŝi kliniĝas ŝin por ’cellux’-o [5], la entranĉito de kolsoneteto ruĝe eklumas el post koksapantalono. La ĉi tia malgranda naivulo hodiaŭe, kiel sinjorino infanvartistino, al la solidojn apartenus, kaj ŝia amikinoj ekridaĉus ŝin, ĉu kial ŝi ne vestas sin pli okulfrape. Sur la kvar-seso [6] la knabinoj je dekkvar jare surhavas tiajn rubojn, kiel en porno de la sesdekaj jaroj ĉe la sadomazoĥismaj scenoj. La ĝis genuo atingantaj lakobotoj kun retoŝtrumpoj nome tien migris intere kutiman tualeton de tridekaj panjoj, en tioj ili iras aĉetakiri en la TESCO-n [7]. Nur antaŭe la dameto verŝajne ankoraŭ sciis kio estas ŝi, kaj ŝia memkonscio ne frapadis la stelan ĉielon. Ni precizigu tion: estu respekto al la escepto.

Mallarĝe tamen Goethe [8] havas veron: Estas feliĉaj la kolektantoj!

Ádám POZSONYI

(2010)

Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsidere Progresantoj

(HEKKP)

Animita GIF - vi klaku

Notoj de tradukisto:

[1] Mieniulo – (hun: „arc”) slango, komprenu: bona figura aŭ tipa homo

[2] Ildikó, Lendvai, hungara socialista politikistino, ekscenzuristino
[2] Tabán – iama, etpurĝa, etkampula urbero de Budapeŝto. En la 60-aj, 70-aj jaroj oni – la komunistuloj – malkonstruis, neniigis
[3] Gellért-hegy – Monto de Sankta Gerardo, monto super la Budapeŝto, sur la ĝia pinto kun statuo Libereco (aŭ Liberiĝo, aŭ Liberigo), unu el pluraj monumentoj de la sovetaj koloniistoj
[4] Cellux – Cellolux – hungara tradicia glubendo
[5] Veturlinio de tramo. La 4-an kaj 6-an numeron kune oni nomis ĉi tiel
[6] Tesco – multfinanca kompanio kun multa laŭnutraĵaj nutaĵoj; simbolo de kantraŭkvalito, kontrasto de la kvalito en Hungarujo
[7] Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) – fama germana genio, poeto, verkisto

Ordo kaj stumpo

Inter eminentaj agoj de nia granda reĝo, Libra Kalomano [1] ĉiam en kodigecon de la brako-detranĉecon same mi rigardis lia aranĝoj de la plej nobela en intereco de homa libereco, kulturo, kaj universala publika bono.

Mi staras en la busohalzejo. Ĝuste mi ascendus, kaj tiam senhonta neniulo interpremiĝas antaŭ min. Je sekundo li haltas, kaj post lasta fumeto li ĵetas sur teron lian cigaredon.
En ĉi tia movo estas ene ĉia metafizika senradikeco de la moderna homo. Ĉi tia movo transmontras sur tio, ke la proleteto estas memama, oni ne zorgas pri aliulo, aŭ oni malpuraĵadas. Ne, la ĉi tia movo estas sia postsekvo de sordida minado de la grandaj revoluciuloj, humanismuloj, idealistuloj kaj mondelaĉetuloj.

Normalulo, kiun oni ne infektis kun progresema spirita, humanisma malpuraĵo, li konas, ke li estas nur ono de la granda kompleto. Sed en la spiritan sakstraton gvidita moderna homo tion kredas, li estas la centro. Tioman diradis de li la progresemuloj kaj liberaluloj. Alternativuloj kaj AdoLoDo-führeroj [2]. Sendependaj intelektuloj kaj internaciaj verkistoj. „Mi” – diskonigas fiere idiotulo de nia aĝo, kaj niaj hejmlandaj individuismuloj ankoraŭ same instigas por tio. Ili garnas onin, kun plaĉaspekta stampo, kiel same ne antaŭlonge en la liberala tendo. „Mi” – diskonigas en sia korpo povra malfeliĉulo, kaj li same ne antaŭsentas, laŭ ĉi tia bazo tsame tion memskribus: „Mi estas malsaĝa, kompatinda bovulo, mi vivis superflue, mi estit por damaĝo de mia nacio, de mia patrio, de mia medio, same mi estos malaperi sen postsigno, ja nek spirita kreitaĵo, nek posteulo ne restas post mi. Vi kraĉu okulen min!”

Rousseau, Marx, Oskaro JÁSZI [3] kaj Gasparo Nikolao TAMÁS [4] efektive en unu fadenon estas surfadenigeblanta kun tio proleteto, kiu sian cigaredon forĵete fiere suprenpaŝas sur ĝia ŝtuparo de aŭtobuso.
Se mi alvenus sur potencon, la mia unua efero estus – nature krom la suprenstareco de kulturopolico –, sur la pli trafikplenajn lokojn belaspektajn malgrandajn inkviziciajn faktoriojn starigi, kie sur la ĉi tiaj povraj malfeliĉulojn niaj bone preparitaj kaj ĝentilaj specialistoj sen ĉio ado ili finfarus la necesan operacian intervenon. Nature ĉion en la sia intereco de la deliktulo, ja same estas humanismo en la mondo.

Ádám POZSONYI

El „Demokrata” semajnoĵurnalo – 2006/35.

Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

Notoj de tradukisto:

[1] Könyves Kálmán (1074-1116) granda árpád-doma hungara reĝo. Li estis karitata leĝon verkanta monarĥo.

[2] Alianco de Liberaj Demokratuloj (Szabad Demokraták Szövetsége – SZDSZ – szadesz) de publika abomeo ĝojanta, de tio malaperinta liberala parlamenta partio en Hungario. La sia nomo estas sinonimo de mensogo. En 1989 ili estis kontraŭkomunisaj, kontraŭsocialistaj, poste ili ligis aliancon kun la postkomunista partio (MSZP), tra 3 cikloj, Oni nomis ilin same de „partio de koruptado”
Führer – el germana politika, ŝtata jura vorto: t.e: estro, ĉefo, veziro. En la hungara lingvo ĝi havas pejorativan, malamintan sencon. ĉirk: „homo de la povo” Ekz: KISZ-führer [eksa junula komunista organizo], brigado-führer [eksa socialista labora organizoj en la ŝtata fabrikoj]

[3] Oszkár, Jászi (1875-1957) Patrioperfidulo. Elstareca, konata figuro de la 1919-a hungara burĝa „revolucio”, [reale: anarĥio, rato-ribelo] amiko de Mihály Károlyi. Liberala juda devena politologo. De lia agado same dankebla la malavantaĝa traktada pozicio de Hungario en 1919-1920. Li mortis en ekzilo, en Ameriko; li neniam ne revenis sur Hungarion, feliĉe.

[4]  Gáspár Miklós, Tamás (1948) kripokomunistulo, maldekstrula, eksliberalula politika personeco, kiu pro kontraŭdekstraj, naciaj maldelikataj agadoj estas misfama. Tia okazo estis ekz. la „Mortimer-skandalo”, tiam unu ciganon iu kun samuraja glavo depikis. La „liberaluloj” tuj rasismon kriis, trupantaŭon kune ~. Pli malfrue malkaŝiĝis, ke la kulpulo same estis cigano; kaj ne estis nenia rasisma motivo en la afero. ~ ne petis neniam pardonon pri liaj vortoj.

El la kuriejo

– Ĉu vi aŭdis pri ĉi tio, ke mondrevolucio?
– Ĉu pri tio? – mia poeta konatulo la sian kapon gratis.
– Mondorevolucio – mi klarigis. – Ĉu vi ne estas en la bildo? [1] Elrompiĝis la mondrevolucio!
– Tio estas ia petőfia [2] pasvorto, ĉu ne? – li ekveturis en la kameron, ĉar ni ĝuste matenmanĝis.
Ni sidis en la kuriejo kaj ni elrigardis sur straton.
– Estas mondrevolucio de Londono ĝis Tapioseĉő [3] – mi klarigis ree.
– Ne, mi ne estas en bildo – nazparolis mia amiko, kaj li distranĉis la cepon. – Mi havas seksan vivon.
– Ĉu la mondorevolucio, ĝi estas fajfo? - mi indignis.
– Ankoraŭ mi ne konas nek nun - li demetis la hakplaton. – Ĉu kio la diablo ĉi tio estas?
– Defiladas la junuloj, kaj ili balancas surskribojn. „Sufiĉa estis el subpremo”. Kaj ke multa estas la malriĉuloj. Ĉi tio estas en la novaĵoj de tagoj!
– Ĉu kaj ĉi tio estas kia produktaĵo de humoristo-trupo? - li suprentiris la sian brovon Blazio, kaj li reiris al la cepon. – Ĉu vi ĉi tien donus la salon?

Pri Blazio devas koni, ke li poemojn skribas en la romantika stilo, kun religia ligiĝeco, kaj kun 18-a jarcenta lingvaĵo. Same ĉi tio pruvas, ke en la revueco de merkataj pretendo li havas ankoraŭ kion postvari. Mi antaŭen sidis la komputilon, kaj mi montris kelkaj alprenojn.
– Ĉu kia organizaĵo staras malantaŭe? Ĉu la LoMoPo? [4] (De tio mi vidis, ke mia amiko estas antaŭjuĝa.) – Tio estas la plej bona parto – li ridhenis –, kiam iu bovulo enkriedis, ke „amo”. „Egaleco, fratesco, libereco!” [5] Ho, mia patrino! Oni devus porti al ili malgrandan greseton, ke ili paŝtiĝu. Se mi bone antaŭsentas, ĉi tion al ia kontraŭ-tuteca boveco oni titolas, sed laŭ mi ĝi estas liberala cirko. Tioma estas la ekkolero, ke devas ia ŝajna-kontraŭo , ke oni manku la venton el velo de vera rezisto.

– Do, ĉu kio estas la via opinio? – mi enlutis la lastan manĝeton.
– Ĉu mondrevolucio? Hm. Ĝis la mia kuriejo ĉi tio ne alvenis. Sed poste mi skribos unu poemon kaj mi deklamos en la ŝtuparo de McDonald’s. [6] Sed, se vi ne koleras min, nun jam mi havas aferon.
Pro tio mi stariĝis, kaj mi lasis lin kun sia lardo, kun sia senscieco kaj kun sia malglora antaŭjuĝoj.

Adamo POZSONYI

El „Demokrata” semajnoĵurnalo – 2011/43.

Notoj de tradukisto:

[1] Ĉu vi ne estas en la bildo? – Ĉu vi ne havas imagecon? Kiel en kino. Ĉu vi ne vidis la ekranon? Ĉu la „bildon”? Ĉu vi postrestis?
[2] Sándor (Aleksandro) PETŐFI, (1822-1849) unu el la plej grandaj hungaraj poetoj.
[3] Tapioseĉő - hun: Tápiószecső – meza hungaruja setlejo kun 6 mil loĝanto en departmento Peŝt, en la Nagykáta irmaniero; kompr: „fino de le mondo”
[4] LoMoPo – LMP – hungaria liberala parlamenta minoritatata, laŭverda kolora, judula direktinta partio [2010], posteulo la falinta de hungarija liberala partio de la Liberala Demokrata Alianco (SZDSZ)
[5] vd: la francia revolucia nominta renversiĝo
[6] McDonald’s – tuteca restoracia, investeca ĉeno, kun por homa konsumo nemanĝeblaj nutraĵoj. 

Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

Estas tempo!

- Pandonu min, ĉu vi kapablas ekdiri, kioma horo estas?
- Mi tre dankas, bone.
- Oho-ho... Mi ne ĉi tion demandis, sed tion, ke kioma horo estas?
- Aleksandro BABARCZY, mi ĝojas!
- Pardonu min, ĉu vi estas idioto?
- Ne, bonvolu, mi eĉ konekton ne havas kio estos poste.
- Ne koleru min, ĉu pri kio vi parolas?
- Pri tio, ke sub ducentkvindekmil oni ne povas sin vivteni.
- Ĉu kie ne povas vivteni?
- Nu, ekzemple en lavpleva gamboakvo, kaj ĉi tie. Ĉu vi scias, oni ne havas aeron.
- Konas mi, sed kiel alveturas ĉi tio tien?
- Tiel, ke la loĝantaro dronas en la krediton.
- Vi ne estas normalulo!
- Vi ne koleru, sed vi alparolis. Same cetere la Jozefo ANTALL eblas pri ĉio!
- Ĉu pri tio? Ĉu pri tio, ke vi estas idioto?!
- Oni ne havas vorton pri tion, la mia knabo estas diplomita balaisto!
- Sed, ĉu kiel ĉi tio iras al tio, ke kioma horo estas?
- Tiel, ke kvarcent estas la benzino, kaj same la pano. Mi diras ĉi tion, la ĉi tia mondo enfalis, nur ili ne enparolis en la RTL.
- Nu, estas bone, vi iru en la diablon!
- La tia tempo jam forpasis.

Dániel ÁGOSTON

Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

Waldorf

La mia amiko Miĥaelo – kiu estas liberalulo – interesan bovecon rakontis. Li tion diras: „La mian infanon en la Waldorf-lernejon mi iriigadas, ke burĝonu la sia individueco.” Mi pluen pikas la aĵon, kaj pro tio li tie diras: „En la Waldorf, se la infano estas laca, aŭ oni ne havas inklonon lerni, oni prenas decidon kaj bele oni eksteren promenas en la mezo de horloĝo ludi, aŭ se tiel diri oni dormetas sur la super klason suprentirinta galerio.”

De post iam mi sur la reformigeco de instruado mi rompas al si la kapon, kaj mi ellaboris novan sistemon. Ni nomiĝu se tiel diri Gulag-lernejoreto.

Ĉi tie la lernanto iĝas en la posedaĵon nur de ekzistadosignifa kaj nemalhavebla sciomaterio. La skribo-legeco ne apartenas intere ĉi tioj. En la mondo alimaniere estas troamulta la skribisto. La t.n. liberalaj demokratioj vivas en la tia miskredo, ke tial, ĉar iu konas la literojn, tuj oni devas interdividi la sian opinion kun alioj, kaj la fiamaso tion kredas, tial, ĉar oni povas por artikita parolo, oni nepre devas malfermi la sian buŝon. El tio poste enormaj malagrableco devenas.

Tiel ke en la Gulag la studplano staras el la akireco de disciplino, plue el kredo- kaj moralo-instruo. Kontraŭ la liberala instruada sistemo en la Gulag estos deviga la lerneja mantelo. La modelo de mantelo estas nigra kaj blanka striita, en la posta ono kun kvin cifera presita numero.

Simplaj sed solena medio de la paŭzoj konsentas al la kreado de la ena paco. En la granda paŭzo ĉiu suben marŝas em sur la kun dornordato ĉirkaŭita lernejan korton, kaj apud la okuloj de hunda sentinelo en la paradpaŝo trifoje ĉirkaŭmarŝas. Sur la koridoro brakrubandaj sentineloj gardas la ordon. Malkontentiga kompileco de la pureca pakaĵo reprezaliojn posttiras. Manko de la dentpuriga glaso aŭ la sapo senigo de tagmanĝo, multe tiuokaze pilorio, pro la neglekto de manlavo kvankam bastonado estas rajtigita.

En la Gulag oni havas same grandan gravecon por la materia fortostato de la lernantoj. Inter la plej popularajn praktikojn de lernejaj horloĝoj apartenas la grenadoĵeteco, plue kun bajoneta pafilo kontraŭ pajlomarioneta senkaŝa kuratako.
La malregolecon oni ne toleras!
La pordisto kun glavjura rajto estas investinta.
Okaze unufuja malfrueco estas mandetranĉeco.
Kuradi estas Malpermesita!
Paroladi estas Malpermesita!
Fleksiĝade sin Sidi estas Malpermesita!
Opinion Verki estas Malpermesita!
Super la enirejo la sekva surskribo estas ornaminta kun klaftaj literoj: „Das Wissen macht frei”. La scio liberigas.

Ádám POZSONYI

Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

Aperis en la „Hungara Demokratulo” semajnoĵurnalo – 2005/17

 
Notoj de la tradukisto:

Waldorf – hiperliberala lernejo-ordo, metodo. En la 60-a kaj 70-a jaroj laŭ statistico estas elmontranta, ke en la Baader-Meinhof, kaj Ruĝa Armeo Frakcio teroraj grupoj estas supre reprezentintaj la Waldorf-lernantoj.

Gulag – soveta-rusa morta tendero; en la rusa lingvo: ГУЛаг: Государственный Уголовный Лагерь – Ŝtata Kriminala Tendero – kruela, senleĝa, maljusta kaj malhumana tortura loko de la ruĝaj caro-murdintaj bolŝevikoj.

Legendoj (aŭ ĉu ekzistas Esterházy-leganto)

La vivo de tio estas bela, ke oni ekzistas legendoj. En seriozaj lokoj, kiel ekzemple la Hungara Imperio tiaj legendoj vivis, kiel la fama falsa-Petőfi [i], kiu post la kapitulaco vagadis sur la ebeno, kaj el senkosta nutrado ĉe la poemon kaj patrion amantajn popoloj, aŭ Boris [ii], la tronpostulantulo, kiu de sia knabo de nia reĝo Kalomano [iii] li konfesis mem, kaj ĉi-rilate li detruis la finejojn, sed mi mencius ajne reĝido Ĉaba [iv], kiun la sikuloj same depost atendas tie sur la orienta limregiono.

(En la malgrandetaj landoj jes ja nur ĉi tiaj legendoj vivas, kiel la loknesa [v] monstro, la sieĝo de la Vintra palaco, aŭ h…., hej nun preskaŭ mi diris ion)

Surskribo de la tabulo:
„Ni ne petas el la kulturo-malpuraĵo”

Legendo de la hodiaŭa hungara realo estas la t.n. leganto-Esterházy.

Kun mia kolego Zsolt UNGVÁRY [vi] ni alveturis ĝuste pri la premilo-rondatablo de EMI-kampadejo [vii] al hejmen, kaj tiam ni senkusiĝis sin en la sufokejo, iu el ni levis: „Ĉu jam vi legis Esterházy-n? [viii] Ĉu vi povis fine legis? Ĉu propre vi renkontiĝis iam kun tia homo, kiu la Esterházy-n vere legas?” Kaj ni devis konsterniĝi, ke ne estas. Mi komencis du librojn, Zsolt stagnis ĉe unu, sed nek li, nek mi, ni ne renkontiĝis ankoraŭ kun vivanta vianda-sanga koncernulo, kiu fakte legus, legus fine, kaj ankoraŭ same oni ĝuus. Praktike lin neniu amas. (Estus bona se ĉi tion la sekvonta kulturo-funkcioloj de FIDESZ-kondukilo [ix] same kredus, komprenus, kaptus cerbe, kaj poste ne saman la dek kurigitajn idiotulojn same ili favorigus, kiel ili agis tion inter 1998 kaj 2002. 

„La leganto, kiu amas Esterházy-n” resp. „La leganto, kiu legas Esterházy-n” Ili estas ne pruvitaj, enigmaj persunuloj, ekzisto de kiu estas malcerta.

Oni diras tion, ke oni kelkfoje ekaperas en librosemajno, en libropalaco, oni prenas unu volumon, ĉar oni laŭdas, oni entreprenas, poste ĉe la kvina paĝo oni oscedas. Kaj oni kulpigas sin. Ĉar oni ne kredas, ke ĝi estas vere merdo, kaj ne li estas la stultulo. Sed mi erarus, mi petas la leganton riparu min. Ni serĉu la Leganton, tiu legas Esterházy-n. Sur mian adreson - pozsonyiadam@freemail.hu - mi atendas la aliĝulojn, tiuj legas, ĝuas, aŭ jam ili vidis unu veran, vivantan, viglan Esterházy-leganton. Laŭ donaco unu „Fuharosok” [x] volumo (oferteco de ZS.U.) estos lotumita.

Ádám POZSONYI

(12-n Julio 2010.)

Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

Notoj de tradukisto:

[i] Sándor (Aleksandro) PETŐFI, (1822-1849) unu el la plej grandaj hungaraj poetoj.
[ii] BORIS (laŭ alioj: Boriĉ) nask: 1113 aŭ 1114, mort: ĉ. 1154. Lia patrino estis: Eufemia, la knabino de la kieva grandprinco. Ŝi estis la dua edzino de Kalomano la Libra hungara reĝo, de kiu lia edzo pro ŝia adulto disiĝis. Reĝo Kalomano neniam ne rekonis lin laŭ lia knabo. Sur tri sekvantan hungaran reĝon same atakis malsukcese kun armilo.
[iii] Kalomano 1-a (I. KÁLMÁN) Árpád-doma, hungara reĝo (sia dua nomo: Libra Kalomano) nask: ĉ 1074, mort: 1116, reg: de 1095. De 1102 li estis same reĝo de Kroatuja. Apreca, estimata, granda, hungara monarĥo li estis.
[iv] Ĉaba (Csaba) legenda knabo de Attila huna granda-reĝo. Post morto de sia patro, li kun sia trupo iris sur orienton. Laŭ legendo, se por hungaruloj devas helpo, li revenis sur la Stelo-vojstreko, sur la Lakta Vojo.
[v] Loch Ness – urbo en Granda Britanio
[vi] Zsolt UNGVÁRY (1968) hungara aŭtoro, pibliculo.
[vii] EMI (Egyesült Magyar Ifjúság) Unuiĝinta Hungara Junularo – hungara juna organizaĵo
[viii] Péter ESTERHÁZY – (1950) hungara transdorlotinta, liberala-, socialista, al intelekta nomuminta aŭtoro, deklasiginta ido de malnova hungara duka familio
[ix] FIDESZ – hungara meza-, meza-dekstra flanka politika partio, en alianco kun la Kristana-Demokrata Popolpartio (KDNP). Unue ĝi estis en la kondukilo: 1998-2002. Ĝia estro estas Viktor ORBÁN
[x] FUHAROSOK - titolo de unue en 1983 estis aperita nelegebla libro. Laŭ sia difino estas „romano”, sed la ĝia ĝenro estas nedefinebla. La titolo estas netradukeblinta. Elŝtraŭbeco de la hungara vorto „Frajtantuloj”

Rolokonfuzo

„La estro de Hajdukoarmeo [i] neatendite ekfrapis la vicprezidenton de Jobbik [ii], pro tio Előd NOVÁK ene la partio tion starpunkton koncepis: ne estas bona direkto, ke la tiel nomintaj hajdukoj [iii] volus enmodigas, envirtigas en la nacia flanko tion, se iu estas malliberej-puno.” Mi ne scias, kio okazas tie en la radikala flanko. Mi ne komprenas nek nenian falnkon. Malrapide jam mi nek tion ne konas, en la sia nia strato kio okazas. Sed, ke ia mensmalsana rolokonfuzo movigas la homojn, tio estas certa.

La rolo – kio la konfuzon inspiras – estas la tia miskompreno, ke ĉiu internenus en ĉion. Ĉi tio tiel kontraŭdiras al leĝo de naturo, ke ankoraŭ sia progreso (sia malmolariĝeco) de la pasinta cent jaroj laŭ rezultato same nun „enmiksiĝuloj” sovaĝe baraktas kontraŭe. Ili ne volas ĉi tion. Ĝi nervozigas ilin. Kaj tiom organizaĵo nur ekzistas, ĉio dumas tiel, ke eksklusive li intervenu, ne la aliaj dudek. Eĉ, same ĝi ne estas organizaĵo. Individuo.

Matene vekiĝas la patrioto [iv], li matenmanĝas, li suprentiras la sian pantalon, li dentpurigas, kaj jam li volas estus estro. Li volas direkti. Kaj la alia dekmilionoj, tiu estas ĉiu agento, judo kaj komunistulo, se oni ne deziras ĉi tion. Ĉar la majuskla nacio supre estas sur la horizonto, eĉ sur frunton fikse estas, kiel en ciferomilito, sed la ekzistanta, vianda-sangaj hungaruloj jam ne plaĉas al neniu. Ĉar ili estas la „aŭtentikaj” hungaruloj, kiel ia „undergound” [subtera] sekto. Vera „metala”, vera „gotika”, vera „minekonasa”. Kaj kiu ne decas en la bildon, la tiu estas perfidulo.

Mi alvokas la atenton, ke la nacio, tio estas la onjo Terenjo sur la benko, kiu neniam ne aŭdis de „Kárpátia” [v]. onklo Gezo, kiu la sian nazon nazplugas, li ne kutimis legi, kaj li kun sia „Sokol” [vi] radio sidadas en la ĝardeno atende la rezulto de loterio. Ĉar el tiu konsistas la nacio, la emocia nacio, ĉi tio estas mem la amaso. Kiel estas sia ono kompreneble same la ÁRPÁD-stria [vii] manifestacianto. Ĉar ni, tiel kune estas la hungareco.

Ĉu jes, ke en tion multaj bovoj enapartenas? Iam ĉu ne la nacio estis la nubeleco, poste la nobeleco kaj la spitita elito. Mi enmemoriĝas. la hajdukoj. La hajdukoj en siaj aĝoj estis plejparte rabomurdistoj, sur kiun la ĝendarmoj laŭtire kun pafilo ili ĉasis, kiel sur la damaĝbestojn. Nur se jam la rolokonfuzon mi menciis ĵus.

Ádám POZSONYI

El „Demokrata” semajnoĵurnalo – 2011/40

Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

Notoj de tradukisto: 

[i] Hajdukoarmeo – (Betyársereg) Pro plomultiĝeco de la ciganaj krimagoj, kaj post la mordoj ekzistinta sen armila civila organizaĵo, ekster tribunala, sen registra grupo, koncentrejo de la hungara radikaluloj.

[ii] JOBBIK – hungara radikala dekstra flanka parlamenta partio. La sia nomo signifas hungare ĉirkau: Dekstrulo, La Plej Bono.

[iii] HAJDUKO – (Betyár, prononcu: betjar) – En komenco, centro de XIX-a jarcento vivintaj eksterleĝuloj. Ĉirkaŭ ili grandega legendorondo elformiĝis. Ŝatantaj uloj, kvankam el ŝtelo, el ĉevaloŝtelo kaj el rabo ili rezervis sin. Herooj de legendoj, fabeloj kaj popolkantoj.

[iv] Patrioto – hazafi – la nomeco de la naciulo, dekstra flankulo, konservatilulo. Nomeco de la kontrasta flanko estas: „soci”, „komĉi”, „bolŝi”, „odoraĉa komunistulo”, „soc-libulo”.

[v] KÁRPÁTIA – hungara poporkestro, kun multaj soldataj, patriotaj kaj malnovaj kantoj. La iliaj numeroj ne ludas la oficiala kaj la maldekstra, socialista-liberala medio (la 99% de la medio).

[vi] Sokol – Soveta portebla transistoro, kun akumulatoro (al tio ne povis aĉeti novon, tial kun konfitaĵgumo oni fiksis pilon) la plej populara radiofono de la 60-aj, 70-aj jaroj en Hungarujo.

Maldekstre: sagokrucula; dekstre: árpád-stria flago

[vii] Árpád-strio – (árpádsáv – ÁRPÁD estis la patrujakira ĉefo en la IX-a jarcento) – la plej malnova hungara simbolo, insigno, flago.Ŝatinta simbolo de la hodiaŭa patriota flanko. Laŭdire antaŭ la unuaj hungaraj reĝoj same oni uzis. Ruĝa, blanka, ruĝa, blanka, ruĝa, blanka, ruĝa, blanka kolore. En la 40-as jaroj de la XX-a jarcento el tio ĉi oni faris la sagokroculan flagon kun plusa ruĝa strio. Hodiaŭ laŭ la maldekstra flanko ĉi tio estas aŭtokracia, mazia simbolo, sed ĉi tio estas politika glitigeco kaj mensogo.

Jesua vojo – Epokspirito

La komunistuloj multajn malsalĝecojn parolas – en ĉi tio ĝustadire ne estas nenio nova –, sed la viron jam ĉiam oni frapus surprizoj. Katalin JÁNOSI [1] nuntempe diris parolon en la datreveno de ekzekuto de Imre NAGY kaj liaj kompanoj. Saĝan, prudentan, sur la esencon prilumantan. Imre NAGY estis komunistulo – ŝi estis diri –, kvankam li estis progresa komunistulo. (Laŭ ĉi tioj la komunismo, kiel tiel, mem jam ne estas sufiĉe „über” [supra], ĉi tion ankoraŭ same estus pliigi.) Poste ankoraŭ ŝi aldonis: Imre NAGY estis reprezentanto de jesua komunismo.
Superflua estas nun ni klopadaĉu super la malvarma akva kompreso, kion inter laŭtal vespiroj ni surkovras sur nian frunton pro preterpaso de la serbmalsano. Jes ĉi tio estas boveco, tiel kiel oni estas, sed la komunistuloj – kiel ni tion diris – multajn malsalĝecon ili parolas. Anstataŭ superlokeco de frunta kompreso plie ni transprenu – ĉi tion „progresan”, eĉ laŭ Katalin JÁNOSI jesuan – komunistan vivovojon de Imre NAGY, kaj ni revivigu kelkajn inter liajn uzitajn aferojn. Ĉar pri tioj sisteme oni silentas, ĉiuj en la maldekstra, ĉiuj en la dekstra flanko.

En Jekatjerinburgo, 1918,  Imre NAGY (?)

La entuziasma fidelulo kaj granda hungara reprezentulo de progresa (laŭ Katalin JÁNOSI estas jesua) komunismo en 1918 estis membro de tia ĈEKA-komando [2], kio en Jekatjerinburgo plenumis likvidecon ^[3] de la cara familio, poste en 1949 – kiel fidinda moskvemulo [4] –, jam ministran pri internaj aferoj funkcion oficas (kun ĉiaj certecoj ne sub la signo de la simpla, la kampa, sed de la „progresa” komunismo).
En 1952 jam kiel ministro pri enkolekteco [5] li gardostaron apud altaro de la nobela ideo. Kelkej kamparanojn – laŭ tiama nomo kulako [6] – kiu forkuris en la memmortigon pro ripeta vizito de plenumuloj de subtagmenta balaeco, kun ĉiaj certeco oni trankviligis la konscio, ke ne ia, sed en nomo de la jesua komunismo malsatas la sia familio, oni mortbatas la avon, kaj oni detruas la plenan familion. Kaj ni ne forgesu nek tion, ke en la unuaj tagoj de 56 ĉi tio progresa komunistulo – kiel ĉefministro – kontraŭ la ribelantuloj li starpunktis.

Estas vera merito de Imre NAGY, ke li elektis plie la morton. Ĉi tion multfoje jam oni priskribis. Nu ni restu en tiom ĉi, kaj – ĉi tion mi mesaĝas al Katalin JÁNOSI –, se oni estus, ni ne diru bovecojn.

Ádám POZSONYI

El „Demokrata” semajnoĵurnalo – 26/2008

Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

Notoj de tradukinto:

[1]  Katalin JÁNOSI (1951) ĉefprofesia, vivrimeda nepo; nepo de Imre NAGY, en civilo ŝi estas pentristo kaj gobelinoartista. Ŝi estas entuziasma fidelulo de la hungaria nuntempe socialista movado; ŝi ofte montriĝas kun potencon havantaj maldekstraj flankaj politikistoj.

[2] ĈEKA: (Vo)ĈoKo, ĈoKo: Всероссийская чрезвычайная комиссия – Tutarusia Eksterordinara Komitato –– soveta terora antaŭenorganizo kaj sekreta servo, kontraŭ la „saboteco” kaj la „kontraŭrevolucio” – praulo de NKVD kaj KGB – ĝia unua estro kaj sia organizinto estis Felikso Edmundoviĉ Ĝerĵinskij (1877-1926) [Feliks Dzierżyński, Феликс Эдмундович Дзержинский] en Polio naskiĝinta juda devenanta bolŝevika amasomurdinto.

[3]

http://magazines.russ.ru/ural/2003/9/plotnik.h

Jekatjerinburga Revolucia Komitato 
Soveto de laboristoj kaj militistoj de delegitoj 
Revolucia komisarejo de Urala area 
Eksterordinara Komitato

Noto

Subalterno de kurioza komandejo en domo Ipatjev

1-a arkista pafista milono

 

Komandanto: HORVAT (Gorvat) Ludoviko (Lajoŝ)
FISCHER Anselmo (Anzelm) 
EDELSTEIN Izidoro (Izidor) 
FEKETE Emilo (Emil) 
NAD (NAGY) Emeriko (Imre)
GRÜNFELD Viktoro (Viktor) 
VERHÁZI (VÉRHÁZI? VERESEGYHÁZI?) Andeo (Andás)

Area komandanto: VAGANOV Sergej

MEDVEGJEV Paŭlo (Pav[el])

NJIKULIN

          Urbo Jekatjerinburgo 18-an Julio 1918 jaro                                       

Jurovskij - la caro-murdinta
komandanto

Superulo de ĈoKo                            

Jurovskij                              

[4] Moskvemulo: tio estas nomo de tiu, kiu „venis” (oni sendis) el bolŝevika Moskvo, senkondiĉa fidelulo de la centra soveta bolŝevika direktado – „bona kamarado”

[5] Ministro pri enkolekteco: ĉi tio estis ministrejo en Hungario en la 1950-aj jaroj, reference pro la milita manko de nutrado. Ĝi estis antaŭenorganizo de impostooficejo nur al la agronomio. Kun perforto ili forprenis la laŭ ili rajtigitan agragproduktojn. Post ilia agado la vilaĝo malsatis, kvankam en la lando estos varmanko, kiel en la Soveta-Rusio en la 1930-aj jaroj.

[6] Kulako: En la hungaran lingvon enkondukiĝinta rusa vorto – кулак – ĝi signifas: riĉa kamparano, klasokontraŭulo, malamiko de socialismo (kompenu: stalinismo); originala senco de la vorto estas en la rusa lingvo: pugno

La fiamaso malamas la aliecon

Mode vestita fiamaso staras en la unua linioj de la publiko

Malameco-ondo inundas la antaŭ teatro ekzistantan straton en unu eŭropa ĉefurbo. Burĝoj praktikis sian konstitucian juron: publike ili esprimis, ke ili ne interkonsentis kun unu persona decideco. Sed la bonan iniciaton fuŝis la kanajlaro.

La ekskludeco ekhavis la ĉefakcenton. Ĉi tio tiam malkovriĝis, kiam ĝenerale konata humoristo surpaŝis al sia furioza oratoroj de kunveno sur alprepaitan darelon, kaj li trankvile eksplikis: al li estas simpatia la nun al forpreneco dediĉinta direktoro, li lasus en sia seĝo. Sed! Li enlevus en la teatra trupo de la ofico al direktoro dediĉintan personon, eĉ li prezentus la sian dramon de tia aŭtoro, verkon de kiu baldaŭ eminenta teatrodirektoro sur scenejon starigas.

Tiam ĉi oni malkaŝiĝis, ke mode vestita ĉifonularoj staras en la unua linioj de la publiko. Mem la moderulo, same Niemand Nessumo el la friponaro eliris. Tuj li saltleviĝis sur la barelon, kaj de tie li henis, ke pri cedeco de nomintaj burĝoj en la teatro oni nek povas eĉ paroli. Jen tiaj ne estus ricevi teatron! Tio estas li ekskludis siajn kunhomoj.

Pri tio, ĉar tiuj estas aliuj. Kaj li. Niemand Nessuno manifestaciomastro ne konas, sed same ne volas elteni la aliecon. Li ekskludas la aliencon. Provizore nur kun vortoj. Sed se li havus eblecon, tiam ne nur kun vortoj li batalus kontraŭ la alieco, sed…

Tio estas tipa fiamasa sinteno.

Li montris mem al transcendo la sur batelon suprengrimpanta oratoro, kaj al subcendo li kvalifikis tiujn, kiuj la aliecon reprezentas. Kolerege li braksvingis, liaj okuloj en sango turniĝis, liaj koloarterioj erektis, lia vango furiozis. Kaj al en la unua linioj staranta kanajlaro ĉi tio plaĉis.

Rikoltis sukceson la furiozado.

Bedaŭrinde, ni konas, ke kien kondukis la ĉi tia pensmaniero en la Eŭropo de la 20-aj, 30-aj jaroj. Kiam kelkaj grupoj al transcendo sian montris kontraŭ aliaj grupoj, la tragedia finoevolueco estas orakolebla.

Ni ne povas cedu, ke la furioradantoj limigu la demokration.

Ĝi devas faka polemiko. Ĝi devas fakaj argumentoj. Se iu estas nekonvena por konduko de teatro – kaj estas nekonvena same en aliaj teatroj –, tiam kun trankvila, senca, nivela argumenteco devas esprimi la personan skrupulon.

Malamada ĉifonularo por tio ne estas taŭga.

Vi haltigu Niemand-on Nessunon!

G. Tibor KOVÁCS

El „Gondola” hejmpaĝo – 2. Nov. 2011.

 Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)

Ĉu kiel ni judadu?

El bonaj konsilo de mia ekstrema konatulo:
Kun gusto! Kiel en ĉio, same en tio ni tenu la devan mezuron. Ni kundutu tiel, kiel tio decas al klerigita, dokta kaj kulturita, progresema sprita ĝentilhomo. Ni pensu ĉiam por tio: finefine li estas same nur homo.

Ne konfesas pri tro bona gusto ekzemple, se sur la amastrafika ilo dum la plena vetura tempo kun argusaj okuloj ni esploradas nazon de nia kunvojaĝanto. Ĉi tio estas needukiteco! Trafleksi sur la sidilo, kaj en la nia etendinta mano ekzistantan liniilon pedante al nazo de nia samvojano adapti kvankam estas la neplueno de senmaniereco.

Se eventuale ni vidas tian de nia kolego aŭ de nia konatulo, tiam ni kolere faltu kune la niajn brovojn, kaj riproĉe kun nia montra fingro admonu lin, poste ni diru la sekvon: - Nu-nu, ĉi tion ne estas permesata! Nu-nu, ĉi tion ne estas permesata! Se eventuale same la nian kapon ni svingas al tio ĉi, tio estas eĉ pli efika.
Ne damaĝas se ni atentas same la alparolecon. La etiketo rigore malpermesas la ĉi tian specan vulgarecon, kiel ekz. „Damna odoraŝa judo!” anstataŭe ni apliku plie la „vi estas petola malgranda fripono!” parolturnon.
Ni estu ĉiam gentila! Se ekzemple difektiĝas en la kuirejo la gasfornelo, kaj en la najbaro loĝanta de maljuna sinjoro Weisz ni petas konsilon en interrilato de urĝaj farendoj, ne damaĝas amikece kapklineti direkte al li – eventuale ankoraŭ okulumon same ni permesablas al si –, poste joviale kapbalance ni rimarkigu la sekvonton: „Bonvolu kun honoro, la gaso enorma danĝera faraĵo. Sed, ja ĉi tion pli bone vi konas.”

Joĉjo DAMNA en flava kolora veŝto

Ĉiam ni sentigu kun niaj judaj konatuloj, ke ni fidas al lin, kaj ni kalkulas je liaj spertoj, je liaj konsiloj. Se ekzemple pri tio progresas la disputo en la laborejo, ke ĉu kiom pecan vivan nimalon povas enplenŝtopiti en varvagonon, por arbitracianto ĉiam ni petu la nian plej proksiman judan konlaboranton. Same ni honorigu lin kun nia fido, se pri nova lampoŝirmilo aŭ pri aĉeto de sapo oni temas.
Aparte ni observu pri koloroj! Ni procedu en tio ĉi same kun la ebla plej granda takto.
Se ekz. al nia juda samklasano ni estas invitita por lunĉo, pli frue ĉiam ni telefonu tien, kaj ni informiĝu, ke en kia jaro li naskiĝis, poste se la koncernulo demandas, ke ĝustadire ĉu kial estas grava al ni, kun afabla sono ni sciigi al li, ke entute oni temas pri tio, laŭe ni ricevis en donaco pompan flavan koloran veŝton, sed ni ne estis certa en tio, ĉu ni ne kauzas ĉu al li malagrablecon, se en tio ni vidiĝas. Post tio ĉi facilmove ni ekridu, poste dum pli novan porcion ni loku en nian teleron el la sur pleto prezentita kuko, en serenhumora tono ni rimarkigu la sekvan: „Sed, je vi estas tia junulo. Certe jam vi ne surhavis flavan stelon!”


Proponinta aplikado: Indigno, Distanciĝo, Ilustraĵo al ekstremulojn prezenanta broŝuro, Ĉe enira ekzameno al ’ombudsman’ laŭ testomaterialo apliko, El beletristoasocio okazanta al elpaŝo resenda bazo, En toleremaj kunvenoj pri la podio direkte al la multopa spektantaro oni flirtigi, dum la suban esprimon ni ripetadas kelke kartave: „skandala!”

Neproponita aplikado: Antaŭ la sinagogo sur kampadejan seĝon stare kun profunda travivado voĉlegecon oni teni, En geedziĝoj, en amikaj kunvenoj sultron de sin reciproko frapade ridhene oni citadi, poste la niajn okulojn viŝade al nian israelida tablokunulo turne sin oni peti poŝtukon, Pro holokausto-datreveno anoncinta sur novelo-konkurson estas konkorsa materialo, Vespera fabelo.

(2004)

Ádám Pozsonyi 


 *Ĉi tio la malgranda ekstrema etiketo-parodio – a’ la [laŭ] Mark TWAIN, resp. J. HAŠEK –, nure al la tablotirkesto estis pretiĝinta, por memcela ridhenetado sia celo. Mi nek ne provadis kun tio, ke mi kumunikigu ĉe io gazeto. Ne ekzistas la tia ĉefredaktisto, kiu estus kuraĝinta preni sur sin la riskon. Unuan vicon de skribado – mi ripetas – kompreneble oni ne estas konsilanta serioze preni. La aŭtoro ekzakte por tio ĉian ’ombudsman’-on kaj homan juran aktivulon rapidas trankviligi, ke li malmole distancigas sin de animo de tio ĉi skribo, kaj solene li asertas, ke tion ekskluzive kiel fortimigan ekzemplon li prezentas.

(Tio aperis: „Ree kelkaj kapricaĵoj al ĉikaneco de la liberaluloj” titola verko.)

Cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)