Je 11-an de Februaro, 1945 en la fortikaĵon Buda enfermitaj germanaj-hungaraj formacioj erupciis.
Ili estis 40.000 – 700 alvenis. Ĝis 102 tagoj ili kontraŭstaris en la plej longa sieĝo de mondmilito la 2-a.
Ili estis herooj.
Ĉiuj mortitaj militistoj estas herooj.
La herooj ĝis hodiaŭ ne havas tombon.
La mortintojn neniam oni entombigis.
Per sovetaj raŭpveturiloj oni distretis al pureo la kadavrojn.
Ili estis herooj – sentombigitaj herooj.
Tio ĉi estas la tago de la honoro.
La lastaj radiotelegramoj pri Budapeŝto:
Generalo-leŭtenato Iván fon Hindy:
„La inter trabulitaj ruinoj de la reĝa palaco ĉirkaŭfermis nin la kontraŭulo. Depost semajnoj ni ne havas sufiĉan nutraĵon kaj akvon. Nian sorton al Dio ni konfidis. Se vi postvivos tion ĉi inferon, zorgu pri niaj familianoj!”
Generalo Karl fon Pfeffer-Wildenbruch:
„La provizaĵon ni konsumigis, la lasta kuglo estas en la fusiltubo. Estus elekti inter la kapitulaco aŭ senbatala masakro de la defendgvardio. Pri tio kun la lastaj batalkapablaj germanaj onoj, hungaraj militistoj kaj sagokruculoj mi atakos.”
La germanoj je ia nokto ne defendis pluen 'Buda'-n.
kuniĝis ĉiuj, kvardek mil 'soldatoj,'
dum glacia-malvarma nokto, ĉiuj kaske
je sovaĝa vintro de 45, jam komenciĝu la sturmo.
Ili staris kaj atendis pri la lasta ordono,
sur la ĉielon stalinkandeloj brilas.
Ni trarompos, trarompos tra la placo 'Széna',
ni trarompos, trarompos tra la placo 'Széna',
La placo 'Széna' brulas en lomo, tie atendas nin la rosoj,
ĉiuj de ili, la siaj armiloj kaj la sia komandanto.
Flamas la placo, mi vidas ke ĝi flamas, flamas la placo 'Kálmán Széll',
ne estas malhelo, ne estas ŝanco, ne elkuros muso,
kaj liaj oficiroj kun levintaj manoj,
kaj sur la stratojn direkte la armiloj.
ili ne transvenos , ne transvanos tra la placo 'Széna'.
Kaŝas sin sub la ruinaĵoj, lokuloj, hungaroj,
lian urbon la multa roto, la brilaj kaskuloj
okupis, kaj la ĉi-tieuloj kaŝas sin sub la teron,
kofro kaj infaneto kaj ekstere multa 'soldato',
kuntraŭe kune germanoj, rusoj,
nokte glacia nokto, dentoj klakas,
brilas en lumo, en lumo flamas la 'Széna' – la placo 'Széna'.
brilas en lomo, mi vidas, ke flamas la 'Széna' – la placo 'Széna'.
Sur la strato 'Hattyú', sur la strato 'Ostrom' brilas la kaskotorento,
la multa 'soldato' staras malvaste, poste la orodo, se venos.
kaj duono de tri, kaj ĝi alvenas, kaj kuras kaj kuregas hurle
ale al la lomo kvardek milo, jam egale ĉi tie estas la kuratako,
kaj la rosoj fajras, fajras,
kaj ili kliniĝas, kliniĝas,
hurlas la placo, elfluas la sango, kaj brulas la placo 'Széna',
je sovaĝa vintro de 45 la 'Széna' – placo 'Széna'.
Sur la strato 'Hattyú' tiel mi pasas de tiam ĉiutage,
ĉi tie kuŝis multa milo, kaj mi ne rigardas la muron de la domoj,
kuglosignoj, kuglosignoj, abomenaj kuglosignoj,
la placo 'Széna', mi vidas ke ĝi brulas, kaj kiuj kaŝiĝis tie,
kaŝis sin ankaŭ mia patro, ankaŭ mia patrino,
dum la 'soldatoj' hurle ĝis morto,
tiel mi pasas, mi pasas tiel trans la placo 'Széna',
tiel mi pasas, mi pasas tiel trans la placo 'Széna'.
(Cseh, Tamás - Bereményi, Géza)
cxar
nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas
lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.
Tradukis:
Hungaruja
Esperantista Komploto
de la Konsidere
Progresantoj
(HEKKP)
