En militoordon enviciĝo kontraŭ la homa malsaĝeco

En la ĝistagoj aperis kun „Ek, ni batalu!” titole nova satirokolekto de Ádám Pozsonyi, kio la ĝis tio ĉi la plej kompletan bildon prezentas el la laboreco de aŭtoro. Li elektadas el la rikolto de 15 jaroj, kaj la verkojn siaj desegnoj ornamas. Pro tia ĉi interrilato ni paroladis kun la aŭtoro.

- Ĉu estas intenca la referenco sur la antaŭ tri jaraj lia librobruliga skandalo?

- Nature! Ke la memoron de eblaj forgesemuloj malgrande ni aktualigu, pri tia afero estas temo, kiam oni atendis de ni, ke ni kredu realon de tio, ke post du tagoj, kiel en hungara semajnoĵurnalo ekvenas srkribo kun dumil karakteroj – ĉi tio estis la „Ek, ni batalu!” titolon havanta malgranda absurdo, en tio mi diligentigis purigon de la hungara spirita vivo –, la sveda televido faras kompliaĵon pri tio, ke sur la stratoj de Budapeŝto nazioj marŝas kaj oni bruligas la libron. Jes, ĉar poste mia publikaĵo eldoniĝis, kiel admirinde interagordinta simfonia orkestro alfalis sur min la maldekstra-liberala medio, kaj laŭ vorto ili postulis mian likvidecon. Nature en la nomo de la libereco, la toleremo kaj la homaj juroj. Kiel ĉi tio kutimas. Kun tio nature mi estas klarvida, ke ne pri mi temas la afero, mi estis momenta ilo, estas direbla en bona tempo mi venis al ili, sed ĝuste la okazo pruvis, ke kion en la tia skribado mi vortumis, tio certe estas laŭtempa, aktuala kaj antaŭe malantaŭe ne estas sin transsaveblanta.

- Ĉu tiam la ĉi tia volumo estas kune same ia batala marŝo?

- Se vi pensas, ajne same tiel eblas koncepti. Ĉu kial ne? Mem la titolo, la enhavo de volumo, respektive la el ĝi radianta pensmaniero estas tia, kiel unu danĝeroalarmo. Kiel sono de sireno, kio en la momento antaŭ detruiĝo ankoraŭ atentigas. Enentuale ankoraŭ oni ne estas posta. Ĉar la mondo jam poiome ne estos funkcieblanta. En la posta cent jaroj tiome oni stultigis kun ĉiaj progresaj spiritaj utopioj, kioj staras en kruta kontrasto kun la plej fundamentaj leĝoj de viveco. Kiu finlegis la libron, tiu plu ne estos ebla sen ridheno finaŭdi unu politike korektan televidan interparolon, ne povos poste sen naŭzo finpromeni sur hodiaŭa urbego, aŭ preni en siaj manoj unu prestiĝan literaturan faraĵon. La „Ek, ni batalu!” estas ia fiera en militoordon enviciĝo kontraŭ la homa malsaĝeco, fiemo, servilemo, kontraŭ oportunismo.

- Se mi bone konas, unue vi ekiris sur voĉlegantan rondvojaĝon.

- La kontraŭrevolucion – kiel arta, kiel en spiritohistoria senco – devas atingigi inter la homojn! Devas monrti por masojn! Devas inklinon fari al tio! Ke ili alsentu por sia gusto. Post revolucia cerbolaco de unu jarcento estas tempe, ke ili kun volupta sovaĝeco ili sin ĵetu sur la normalecon, kaj ili ekvekiĝu: la literaturo estas tio, kion inter legeco ne eblas demeti, kvankam ne tio, kion kun prezo de fobia fortostreĉo ne eblas finsuferi! Nomojn mi ne deziras diri – poste inter kvar okuloj – sed la naŭdek protentoj de hungara literaturo estas senvalora. Nulo. La senpensa, kliŝa senideeco iras sian dancon kun la aroganta neniu-doma pensmaniero. Konvenu, konvenu, konvenu. Ne mem, al sia individueco – tion oni ne havas. Mi ekzemple je la nia plej lasta vespero la „Estro kaj sia faraĵo” titolan satiron mi ne konis seninterrompe finlegi, ĉar kiel mem, kiel la ridaĉo de publiko en fiaskon sufokigis la eksperimenton.

- Ĉu ne la eklipseco parolas el vi? Ĉu manko de rekonato?

- De ĉi tioj ne devas. Sed mi ne havas kaŭzon pri plendo. En la lastaj semajnoj – mi devas konfesi – apenaŭ mi havas trankvilon. Kun leteraj sendaĵoj ili ĝenis min el la distrikto, el la Sidejoĉefurbo, sed ankoraŭ same el la regiono de ’Szörényi’ kaj ’Macsói”, eĉ unu aĝa sinjoro, el la foro de eternaj provincioj aliĝis ekscitite. Kaj la volumo ankorŭ estis nenie! Sed nun finas ĉi tia stato!

- Kun senindulga aperteco vi eksaltas al ajnaj tabuotemoj. Multoj certe pli singarde, pli diplomate estus formuladi. Malgrande sur la antaŭ dudek jaraj Ádám Pozsonyi memorigis min.

- La mian punkan pasinton mi neniam malkonfesis, simple alie mi vidas la mondon, kiel dudek jare. Ĉi tio tiel estas orde. La tio same estas malsano de la moderna mondo, ke mezaĝuloj kopias vestadon, parolomanieron, valoroverdikton de la dekjaruloj. La moderna homo jam ne povas digne maljuniĝi. Poste rerigarde sur la mia kompleta laboreco kontraŭmarso kun homa malsaĝeco, la al tio impeto estis karateriza. Ĉi tion dudek jare ĉi tiel mi konceptis: Ni damaĝu la damaĝajn skulptaĵojn! Kun hodiaŭa kapo nur ĉi tieman mi diras: Ek, ni batalu!

Ádám POZSONYI

El hejmpaĝo de aŭtoro, kaj el la ’Demokrata’ semajnoĵurnalo

cxar nun ni vidas per spegulo, malhele; sed tiam okulon cxe okulo; nun mi konas lauxparte; sed tiam mi konos tiel same, kiel ankaux mi estas konita.

Tradukis:

Hungaruja Esperantista Komploto
de la Konsiderej Progresantoj

(HEKKP)